Giữa tháng 01/2021, chính quyền bang New South Wales (NSW) của Australia đã công bố một báo cáo kiểm toán đối với chính quyền các địa phương và chỉ ra những lỗ hổng nghiêm trọng trong công tác quản lý hoạt động đấu thầu khiến nguy cơ gian lận, lãng phí và tham nhũng ngày càng tăng cao.
Nhiều thiếu sót nghiêm trọng
Tổng Kiểm toán bang NSW Margaret Crawford đã công bố Báo cáo với tựa đề “Quản lý công tác mua sắm công ở chính quyền các địa phương” sau khi hoàn thành cuộc kiểm toán xem xét việc quản lý, giám sát các hoạt động mua sắm công, đấu thầu và ký kết hợp đồng tại 6 hội đồng chính quyền trực thuộc bang NSW vào năm 2020. Sáu hội đồng chính quyền gồm: Hội đồng TP. Cumberland, Hội đồng sông Georges, Hội đồng quận Lockhart, Hội đồng quận Tweed, Hội đồng Waverley và Hội đồng TP. Wollongong.
Theo kết quả cuộc kiểm toán, trong 4 năm (từ 2016-2019), các hội đồng chính quyền trên đã ký kết bình quân từ 20 - 120 hợp đồng mua sắm công, với chi phí từ 10 triệu - 150 triệu USD. Trong đó, đa số là các hợp đồng ký kết về việc đầu tư, cho vay vốn.
Cuộc kiểm toán chỉ ra nhiều thiếu sót nghiêm trọng, phổ biến nhất là các vấn đề: các hội đồng không lập văn bản về việc thực hiện các hợp đồng mua sắm công, không tiến hành đánh giá hiệu quả đạt được sau khi ký kết, thực hiện các hợp đồng; đặc biệt, có quá nhiều sự khác biệt, sai lệch về giá trị hợp đồng trong những báo cáo…
Báo cáo kiểm toán cho thấy, 96% các hội đồng chính quyền của bang NSW có chính sách mua sắm công rõ ràng, nhưng chỉ 78% thực hiện công tác đào tạo nhân viên về năng lực thẩm định, về trách nhiệm, đạo đức của nhân viên trong lĩnh vực này. Trong số các hội đồng được kiểm toán, chỉ có Hội đồng Wollongong thực hiện công tác đào tạo chuyên sâu về đấu thầu cho đội ngũ nhân viên. Ngoài ra, gần 2/3 số hội đồng không tiến hành đánh giá việc thực hiện hợp đồng có mang lại hiệu quả cho cơ quan, cho chính quyền không, có sử dụng đồng tiền đúng giá trị không. Đặc biệt, hai trong số các hội đồng trên đã không thực hiện việc phân chia nhiệm vụ chuyên môn trong quá trình ký kết và thực hiện các hợp đồng mua sắm, không thực hiện kiểm tra chéo.
Nhiều rủi ro có thể xảy ra
Tổng Kiểm toán Margaret Crawford xác nhận rằng, mặc dù tất cả các hội đồng đều có những chính sách và quy định về thủ tục ký kết hợp đồng phù hợp với luật pháp của chính quyền các bang và Chính phủ liên bang trên giấy tờ, tuy nhiên thực tế, hầu hết các hội đồng này đều không tuân thủ đầy đủ các chính sách và quy định đó.
Tất cả các hội đồng cho biết, họ đều theo dõi tiến độ thực hiện các hợp đồng đã ký, tuy nhiên, theo Tổng Kiểm toán Bang, không có Ban Lãnh đạo hội đồng nào trong số 6 hội đồng trên thực hiện nhiệm vụ rất quan trọng là tiến hành đánh giá uy tín của các nhà thầu, các nhà cung cấp dịch vụ, họ ủy thác nhiệm vụ quan trọng này cho nhân viên quyết định. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro như: nhiều nhân viên thiếu năng lực, trình độ, không thể lựa chọn được những nhà thầu có chất lượng, chi phí cạnh tranh; nhân viên không bị giám sát có thể thông đồng với các nhà cung cấp dịch vụ để trục lợi cá nhân. Thậm chí, trong một số trường hợp, nhân viên cũng không thực hiện công tác đánh giá năng lực nhà thầu, không báo cáo lại kết quả với Ban Lãnh đạo các hội đồng.
Báo cáo kiểm toán cảnh báo: “Tình trạng này cho thấy nhiều rủi ro có thể xảy ra khi các chính quyền quá dễ dãi trong việc ký kết hợp đồng với các nhà cung cấp kém chất lượng, chi phí bỏ ra lại khá cao, nhiều hợp đồng sau khi hoàn thành lại nhanh chóng được gia hạn mà không cần qua khâu thẩm định, xem xét khiến ngân sách bị sử dụng lãng phí, giảm giá trị”.
Báo cáo đã đưa ra các khuyến nghị giúp chính quyền các địa phương cải thiện công tác quản lý hoạt động mua sắm, cần báo cáo kết quả thực hiện vào cuối năm 2021. Tổng Kiểm toán đồng thời đề nghị Sở Kế hoạch, Công nghiệp và Môi trường bang NSW cần bổ sung thêm các hướng dẫn về công tác mua sắm công cập nhật và toàn diện hơn cho chính quyền các địa phương, chậm nhất vào tháng 6/2022.
(Theo governmentnews.com.au và tổng hợp)
(Báo Kiểm toán số 3/2021)