Một báo cáo mới được Viện Nghiên cứu và Cải cách công tác quản trị (IGR) Sierra Leone công bố đã chỉ ra nhiều điểm yếu kém trong hoạt động thanh tra của các ủy ban giám sát của Quốc hội.
Hoạt động giám sát bị buông lỏng
IGR là một tổ chức xã hội dân sự có nhiều hoạt động hỗ trợ các tổ chức khu vực công và tư xây dựng năng lực, hướng tới phát triển bền vững. IGR đã thực hiện một loạt nghiên cứu liên quan đến công tác quản trị trong nước. Mới đây, Viện đã tiến hành xem xét 6 trong số các báo cáo được Tổng Kiểm toán công bố từ năm 2015-2020 và chỉ ra hàng loạt vấn đề tồn đọng. Một trong những vấn đề nổi cộm là tình trạng hoạt động lỏng lẻo, hời hợt của các ủy ban giám sát của Quốc hội. Đây là vấn đề bị nhắc lại nhiều lần trong tất cả các báo cáo kiểm toán được xem xét.
Theo báo cáo của IGR, Quốc hội đã phê duyệt tổng số 23.840 tỷ Leon (tương đương 2,4 tỷ USD) cho tất cả các Bộ, ban, ngành và hội đồng địa phương làm kinh phí hoạt động. Các ủy ban giám sát của Quốc hội được yêu cầu phải xem xét việc các cơ quan nhà nước quản lý, sử dụng số tiền này. Tuy nhiên, các ủy ban bị chỉ trích gay gắt khi đã không thực hiện đúng chức năng của mình.
Qua xem xét báo cáo, IGR đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại các Bộ, ban, ngành và chính quyền địa phương, đặc biệt lên án tình trạng quản lý tiền mặt vô cùng lỏng lẻo, công tác kiểm soát nội bộ sơ sài; công tác mua sắm công không phù hợp, không tuân thủ các quy định của nhà nước; nhiệm vụ lưu trữ hồ sơ, báo cáo, thực hiện các thủ tục hành chính và tài chính, quản lý tài sản yếu kém... Đây là những vấn đề đã tái diễn nhiều lần tại nhiều cơ quan nhà nước, được Tổng Kiểm toán nêu ra trong tất cả các báo cáo 6 năm qua, Tổng Kiểm toán đồng thời đưa ra nhiều khuyến nghị cho các cơ quan, chính quyền để xảy ra sai phạm. Tuy nhiên, các ủy ban giám sát của Quốc hội đã không nắm bắt được tình hình cũng như không có động thái nào trong suốt những năm qua.
Báo cáo của IGR cho biết, trong khoảng thời gian trên, Văn phòng Tổng Kiểm toán đã đưa ra tổng cộng 2.655 khuyến nghị kiểm toán cho tất cả các Bộ, ngành, cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, chỉ có 38% các khuyến nghị được thực hiện, 18% khuyến nghị mới được thực hiện một phần và 44% không được thực hiện.
Nâng cao trách nhiệm của từng cơ quan
Nghị viện Sierra Leone hiện có 32 ủy ban, cơ quan mới nhất là Ủy ban về các công cụ pháp lý, được thành lập vào tháng 10/2013. Trong số đó, 3 ủy ban liên quan đến lĩnh vực tài chính gồm Ủy ban Tài khoản công (PAC), Ủy ban Tài chính, Ủy ban Minh bạch và Trách nhiệm giải trình; 22 ủy ban giám sát các Bộ, ngành và cơ quan nhà nước. Một trong số những nhiệm vụ quan trọng của các ủy ban này là đánh giá sự tuân thủ của các Bộ, ngành, cơ quan đối với việc thực hiện các khuyến nghị kiểm toán. Tuy nhiên, đây là lần thứ 2 trong vòng chưa đầy một năm, các nghiên cứu của các tổ chức xã hội dân sự chỉ ra sự yếu kém, hoạt động không có hiệu quả của các ủy ban này.
Vào tháng 11 năm ngoái, một báo cáo được công bố bởi 3 tổ chức xã hội dân sự khác cũng lên án sự yếu kém của Quốc hội trong việc thực hiện chức năng giám sát công tác quản lý, sử dụng nhiều nguồn lực của các nhà tài trợ trong nước.
Trong các báo cáo từng được công bố, IGR đã khuyến nghị Chính phủ, các tổ chức xã hội dân sự và các đối tác cần nghiên cứu và đưa ra các biện pháp hiệu quả giúp theo dõi việc tuân thủ các khuyến nghị kiểm toán, có thể phát triển một công cụ giám sát các cơ quan nhà nước để đánh giá tiến độ và hiệu quả họ thực hiện khuyến nghị kiểm toán.
Ngoài ra, IGR cho rằng, Chính phủ cũng cần có biện pháp xử lý nghiêm đối với các cá nhân, tập thể không thực hiện các khuyến nghị kiểm toán. Song song với đó cần ghi nhận những cá nhân, tổ chức nghiêm túc tuân thủ. Văn phòng Tổng Kiểm toán cũng nên xem xét tiến hành các cuộc đánh giá nội bộ nghiêm ngặt hằng quý đối với tất cả các cơ quan, tổ chức góp phần nâng cao ý thức trong việc tuân thủ các thông lệ quản lý tài chính công và giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra./.
(Theo Allafrica và Concord)
(Báo Kiểm toán số 19/2022)