(sav.gov.vn) - Ngày 11/3/2025, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn đã ký ban hành Kế hoạch kiểm soát chất lượng kiểm toán năm 2025 kèm theo Quyết định số 333/QĐ-KTNN. Đây là một bước đi quan trọng nhằm đảm bảo hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước (KTNN) tuân thủ pháp luật, chuẩn mực và quy trình đã đề ra, đồng thời kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những hạn chế trong thực tiễn. Với phạm vi kiểm soát bao quát toàn bộ các cuộc kiểm toán trong năm 2025, kế hoạch không chỉ thể hiện nỗ lực nâng cao chất lượng kiểm toán mà còn khẳng định vai trò của KTNN trong việc tăng cường tính minh bạch và hiệu quả quản lý tài chính công.
Công tác KSCLKT góp phần giúp KTNN giữ vững chất lượng và uy tín
Mục tiêu của công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán
Kế hoạch kiểm soát chất lượng kiểm toán (KSCLKT) năm 2025 được xây dựng với mục tiêu rõ ràng: đảm bảo mọi hoạt động kiểm toán tuân thủ pháp luật, mục tiêu, nội dung và phương pháp đã được phê duyệt trong kế hoạch kiểm toán. Điều này không chỉ nhằm đáp ứng các yêu cầu pháp lý mà còn hướng tới việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của từng cuộc kiểm toán. Kế hoạch nhấn mạnh ba nhiệm vụ chính: chấn chỉnh sai sót kịp thời, tổng hợp kinh nghiệm thực tiễn và tham mưu sửa đổi các quy định chưa phù hợp. Đây là cách tiếp cận toàn diện, vừa giải quyết vấn đề trước mắt, vừa xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững của KTNN.
Trước hết, việc chấn chỉnh hạn chế và sai sót là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hoạt động kiểm toán ngày càng phức tạp. Các cuộc kiểm toán không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra số liệu mà còn phải đánh giá tính tuân thủ, hiệu quả sử dụng nguồn lực công. Sai sót, dù nhỏ, nếu không được phát hiện và khắc phục sớm, có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của báo cáo kiểm toán, từ đó làm giảm uy tín của KTNN. Kế hoạch đề ra việc giám sát 100% đoàn kiểm toán và kiểm soát trực tiếp ít nhất một đoàn là minh chứng cho sự quyết tâm trong việc không bỏ sót bất kỳ khâu nào.
Thứ hai, tổng hợp kinh nghiệm từ những mặt làm được và hạn chế là một điểm mới trong kế hoạch. Thay vì chỉ tập trung vào tìm kiếm lỗi sai, KTNN hướng tới việc rút ra bài học thực tiễn để cải thiện quy trình làm việc. Điều này đặc biệt quan trọng khi các đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán thường đối mặt với những tình huống phát sinh không có sẵn trong hướng dẫn. Việc ghi nhận nguyên nhân của hạn chế cũng giúp cơ quan kiểm toán nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, tránh lặp lại sai lầm trong tương lai.
Cuối cùng, tham mưu sửa đổi các quy định, hướng dẫn nghiệp vụ là nhiệm vụ mang tính chiến lược. Thực tiễn kiểm toán luôn thay đổi, đòi hỏi các chuẩn mực và quy trình phải được cập nhật liên tục. Kế hoạch giao nhiệm vụ cho Vụ Chế độ và KSCLKT phối hợp với các đơn vị liên quan để đề xuất những điều chỉnh phù hợp với pháp luật và thực tế. Đây là cách tiếp cận chủ động, cho thấy KTNN không chỉ dừng lại ở việc thực thi mà còn góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động kiểm toán.
Cách thức triển khai kế hoạch – Sự phối hợp chặt chẽ và toàn diện
Kế hoạch KSCLKT năm 2025 được thiết kế với phạm vi và đối tượng kiểm soát rõ ràng. Tất cả các cuộc kiểm toán thực hiện trong năm đều nằm trong diện giám sát, từ hoạt động của kiểm toán trưởng, trưởng đoàn, tổ trưởng đến từng thành viên đoàn kiểm toán. Điều này cho thấy KTNN không chỉ quan tâm đến kết quả cuối cùng mà còn chú trọng đến từng bước trong quy trình thực hiện.
Một trong những điểm đáng chú ý là sự phân cấp và phối hợp giữa các đơn vị. Vụ Chế độ và KSCLKT được giao nhiệm vụ giám sát 100% đoàn kiểm toán, đồng thời kiểm soát trực tiếp ít nhất một đoàn và kiểm soát hồ sơ sau khi phát hành báo cáo đối với một cuộc kiểm toán. Song song đó, các KTNN chuyên ngành và khu vực cũng phải kiểm soát trực tiếp 100% cuộc kiểm toán theo kế hoạch được phê duyệt. Việc kiểm soát hồ sơ của 100% đoàn kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán là một bước đi cụ thể nhằm đảm bảo tính hiệu lực của các kiến nghị – một trong những tiêu chí quan trọng đánh giá chất lượng kiểm toán.
Đặc biệt, kế hoạch còn mở ra khả năng KSCLKT đột xuất theo yêu cầu của Tổng Kiểm toán nhà nước hoặc đề xuất của Vụ trưởng Vụ Chế độ và KSCLKT. Đây là cơ chế linh hoạt, cho phép KTNN ứng phó kịp thời với những vấn đề phát sinh ngoài dự kiến. Trong bối cảnh tài chính công ngày càng phức tạp, việc kiểm soát đột xuất có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu sai phạm hoặc bất cập, từ đó giảm thiểu rủi ro cho cả cơ quan kiểm toán và đơn vị được kiểm toán.
Sự phối hợp giữa Vụ Chế độ và KSCLKT, Thanh tra KTNN và các KTNN chuyên ngành, khu vực là yếu tố then chốt để kế hoạch đạt hiệu quả. Kế hoạch nhấn mạnh yêu cầu phối hợp phải chặt chẽ và có hiệu quả, tránh tình trạng chồng chéo hoặc bỏ sót trong quá trình thực hiện. Điều này đòi hỏi không chỉ sự chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo KTNN mà còn cần ý thức trách nhiệm cao từ từng đơn vị tham gia.
Quy chế KSCLKT ban hành kèm Quyết định số 477/QĐ-KTNN cũng đóng vai trò nền tảng cho việc triển khai kế hoạch. Với 8 chương, 51 điều, quy chế quy định chi tiết từ phạm vi, đối tượng, nội dung đến trình tự, thủ tục kiểm soát. Việc tuân thủ 4 nguyên tắc – pháp luật, thường xuyên, linh hoạt và trung thực – là kim chỉ nam để đảm bảo hoạt động kiểm soát không chỉ mang tính hình thức mà thực sự mang lại giá trị thực tiễn.
Góp phần nâng cao vị thế trong hệ thống quản lý tài chính công
Kế hoạch KSCLKT năm 2025 không chỉ là công cụ quản lý mà còn là tiền đề để KTNN nâng cao vị thế trong hệ thống quản lý tài chính công. Nếu được triển khai hiệu quả, kế hoạch sẽ góp phần củng cố lòng tin của xã hội vào hoạt động kiểm toán, từ đó tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước.
Một trong những kỳ vọng lớn nhất là kế hoạch sẽ giúp giảm thiểu rủi ro kiểm toán, đảm bảo các kết quả kiểm toán có cơ sở pháp lý và bằng chứng đầy đủ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh KTNN phải đối mặt với những vụ việc phức tạp, liên quan đến tham nhũng hoặc quản lý yếu kém. Việc kiểm soát chất lượng chặt chẽ cũng là cách để KTNN bảo vệ chính mình trước những tranh cãi hoặc khiếu kiện từ đơn vị được kiểm toán.
Hơn nữa, thông qua việc tổng hợp kinh nghiệm và tham mưu sửa đổi quy định, KTNN có cơ hội xây dựng một hệ thống chuẩn mực và quy trình kiểm toán hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế. Đây là hướng đi cần thiết để hội nhập sâu hơn vào cộng đồng kiểm toán toàn cầu, đồng thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý nhà nước.
Để đạt được những mục tiêu này, KTNN cần tiếp tục đầu tư vào đào tạo cán bộ, ứng dụng công nghệ trong kiểm soát chất lượng và tăng cường trao đổi kinh nghiệm với các tổ chức kiểm toán quốc tế. Kế hoạch năm 2025 chỉ là một bước khởi đầu, nhưng nếu được thực hiện nghiêm túc, đây sẽ là nền tảng vững chắc cho những cải cách lớn hơn trong tương lai.
Kế hoạch KSCLKT năm 2025 của KTNN là một quyết tâm đáng ghi nhận trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán. Với mục tiêu rõ ràng, cách triển khai toàn diện và sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, kế hoạch hứa hẹn mang lại những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, để vượt qua thách thức và đạt được kỳ vọng, KTNN cần sự quyết tâm từ lãnh đạo, trách nhiệm từ từng cá nhân và sự hỗ trợ từ các bên liên quan. Đây không chỉ là câu chuyện của năm 2025 mà còn là tiền đề cho sự phát triển bền vững của KTNN trong thời gian tới./.
Hoàng Ngân