Ngày 10/7/2008, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp đã tổ chức họp báo về hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) 6 tháng đầu năm.

Tham gia chủ trì có ông Phạm Viết Muôn - Phó trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; ông Trần Xuân Hà - Thứ trưởng Bộ Tài chính; ông Võ Đức Huy - Bí thư Đảng uỷ khối doanh nghiệp Trung ương; ông Lê Minh Khái - Phó Tổng KTNN - với tư cách khách mời. Dự họp báo đại diện một số cơ quan hữu quan, đại diện một số Tổng công ty (TCT), Tập đoàn kinh tế nhà nước (TĐ) và các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương và Hà Nội.

Trong 6 tháng đầu năm, cả nước đã sắp xếp lại 62 doanh nghiệp, trong đó 17 doanh nghiệp chuyển thành công ty TNHH một thành viên, 1 doanh nghiệp thành lập mới, 30 doanh nghiệp cổ phần hoá, 9 doanh nghiệp thực hiện giao, bán, thuê, khoán, giải thể và chuyển cơ quan quản lý. Đến nay, cả nước còn 1720 doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước được tổ chức dưới các hình thức TĐ kinh tế, TCT Nhà nước, và công ty nhà nước độc lập (chiếm đa số với 1099 doanh nghiệp). Ngoài ra, còn có 4 ngân hàng thương mại Nhà nước, 6 TCT Nhà nước và 1 ngân hàng thương mại Nhà nước hoàn thành cổ phần hoá. Nhà nước giữ cổ phần chi phối các TĐ, TCT Nhà nước giữ 100% vốn điều lệ ở 524 doanh nghiệp thành viên; giữ trên 50% vốn điều lệ ở 738 doanh nghiệp thành viên và dưới 50% vốn điều lệ ở 672 doanh nghiệp đã cổ phần hoá.

Với nhận định DNNN hiện đang góp phần quan trọng bình ổn kinh tế vĩ mô, ông Phạm Viết Muôn cho biết, năm 2007, sản lượng giá trị hàng hoá, dịch vụ của các TĐ TCT chiếm tỷ trọng 40% GDP của cả nước và đóng góp 28,8% tổng thu nội địa (không kể dầu thô và thuế xuất nhập khẩu), góp phần ổn định nguồn thu. Tổng hợp các báo cáo của 7 TĐ, 11 TCT 91 và 56 TCT 90 trong 6 tháng đầu năm 2008, cho thấy, tổng vốn Nhà nước là 402.815 tỷ đồng. Trong đó 18 TĐ, TCT 91 là 296.000 tỷ đồng. Tổng doanh thu đạt 510.811 tỷ đồng, đạt 59,3% kế hoạch năm, tăng 50,8% so với cùng kỳ 2007, trong đó 18 TĐ, TCT 91 đạt 367.667 tỷ đồng, đạt 62% kế hoạch năm, tăng 55% so với cùng kỳ. Những TĐ và TCT Nhà nước có doanh thu cao là: TĐ Dầu khí, TCT Lương thực miền Bắc, TCT Máy động lực và máy nông nghiệp, TCT hoá chất... Và một số TCT thua lỗ như: TCT xăng dầu, TCT Hàng không, TCT Chè, TCT thiết bị y tế... Sau khi rà soát các dự án đầu tư, trong năm 2008, các TĐ, TCT đã cắt giảm, đình hoãn 609 dự án với tổng số vốn 34.190 tỷ đồng. Các đơn vị cắt giảm đầu tư nhiều là: TĐ công nghiệp tàu thuỷ 6.500 tỷ đồng, TCT Hàng Hải (6.179 tỷ đồng), TĐ dầu khí (6000 tỷ đồng), TCT du lịch Sài Gòn (2.768 tỷ đồng), TĐ Bưu chính - Viễn thông (1880 tỷ đồng), TĐ Điện lực (1802 tỷ đồng), TCT Bia-Rượu-Nước giải khát Hà Nội (794 tỷ đồng), TCT Thương mại Sài Gòn (674 tỷ đồng). Nhiều TĐ kinh tế, TCT Nhà nước đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về phấn đấu giảm giá thành sản phẩm, cắt giảm các chi phí hành chính. Những TĐ, TCT Nhà nước đã xây dựng kế hoạch cụ thể cắt giảm chi phí khá lớn là: TĐ dầu khí (10%), TCT cơ điện xây dựng nông nghiệp và Thuỷ lợi (13-15%), TĐ điện lực (5% chi phí vật liệu, dịch vụ mua ngoài, 10% chi phí sửa chữa lớn). Các TCT: Thương mại Hà Nội, Khoáng sản và thương mại Hà Tĩnh, Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam ... đều cắt giảm 10%.

Thời gian qua một số TĐ, TCT đầu tư vào lĩnh vực chứng khoán, ngân hàng, bất động sản với số tiền là 7.370 tỷ đồng. Trong đó,13 TĐ, TCT đầu tư vào các quỹ chứng khoán, quỹ đầu tư tài chính với tổng giá trị 1.061 tỷ đồng, bằng 0,31% vốn chủ sở hữu, và bằng 0,13% tổng giá trị tài sản; 19 TĐ, TCT góp vốn thành lập ngân hàng thương mại cổ phần, với tổng giá trị đầu tư 4.426 tỷ đồng, bằng 1,3% vốn chủ sở hữu và bằng 0,55% tổng giá trị tài sản; 13 TĐ, TCT góp vốn thành lập 15 công ty chứng khoán với tổng giá trị đầu tư 420 tỷ đồng; 18 TĐ, TCT góp vốn vào lĩnh vực bất động sản với tổng giá trị đầu tư 1.463 tỷ đồng.

Trước sự quan tâm của báo chí về vấn đề trên, ông Trần Xuân Hà cho biết: xét chung, tổng vốn đầu tư vào 3 lĩnh vực trên là con số không nhỏ nhưng tỉ lệ không lớn so với vốn chủ sở hữu và tài sản doanh nghiệp (so với vốn chủ sở hữu chiếm 2,16%, so với tài sản doanh nghiệp chiếm 0,92%). Đến 31/12/2007, tổng vốn huy động (bao gồm vốn vay trong nước, vay nước ngoài, vay ngắn hạn, dài hạn và các khoản nợ phải trả khác) của 76 TĐ, TCT Nhà nước là 514.465 tỷ đồng, gấp 1,36 lần vốn chủ sở hữu. Về tổng thể, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu nói trên là không cao, vẫn bảo đảm an toàn tài chính doanh nghiệp.