Tại phiên họp, Chính phủ thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 3 và quý I/2019; tình hình thực hiện các Nghị quyết số 01, 02, 35/NQ-CP và Chỉ thị số 26/CT-TTg về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 và một số báo cáo khác liên quan đến cải cách hành chính quý I/2019; tình hình ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh quý I/2019, tình hình thực hiện nhiệm vụ và kết quả kiểm tra Tổ công tác tháng 3/2019 cùng một số vấn đề khác…
Quý I/2019: kinh tế đạt kết quả khả quan
Thủ tướng Chính phủ chủ trì phiên họp
Đánh giá tình hình quý I/2019, Thủ tướng nêu rõ, kinh tế đạt kết quả khả quan. Tăng trưởng GDP ước đạt 6,79%. GDP quý I/2019 đạt ở mức cao, tăng 6,79% (tuy thấp hơn cùng kỳ năm 2018 tăng 7,45% nhưng cao hơn cùng kỳ giai đoạn 2011-2017, năm 2017 tăng 5,15%). Đây là mức tăng cao, thể hiện kinh tế trong nước đang tiếp tục ổn định hơn, sản xuất công nghiệp tiếp tục tăng trưởng rõ nét hơn, môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện.
Kinh tế vĩ mô ổn định, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2019 giảm 0,21%% so với tháng trước (cùng kỳ tăng 8,7%). CPI bình quân quý I/2019 tăng 2,63% so với bình quân cùng kỳ năm 2018.
Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 9,2%, tuy thấp hơn cùng kỳ năm 2018, nhưng cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước (quý I: năm 2015 tăng 9,3%; năm 2016 tăng 8,2%, năm 2017 tăng 5,1%, năm 2018 tăng 12,7%), trong đó, ngành chế biến chế tạo tăng 11,1%.
Sản xuất nông nghiệp tiếp tục tăng trưởng, đặc biệt là ngành thủy sản tăng trưởng khá ở mức 5,1% so với cùng kỳ (cao nhất trong 9 năm trở lại đây).
Tổng cầu tiếp tục tăng mạnh, là điểm sáng trong bức tranh kinh tế, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 12% (cùng kỳ 2018 là 9,9%). Tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ tiêu dùng (đã loại trừ yếu tố giá) tăng 9%, cao hơn mức 8,9% của cùng kỳ năm 2018. Khách quốc tế đến Việt Nam tiếp tục tăng mạnh đạt trên 4,5 triệu lượt, tăng 7%.
Xuất khẩu tiếp tục tăng mạnh, tháng 3/3019 ước đạt 22,40 tỷ USD, tăng 61,1%, đặc biệt khu vực kinh tế trong nước đạt 17,05 tỷ USD, tăng 9,7% (cùng kỳ tăng 18,9%); 3 tháng đạt 58,51 tỷ USD, tăng 4,7%. Tháng 3 xuất siêu 1,56 tỷ USD (con số mới nhất vừa được Tổng cục Hải quan công bố).
Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 8,8%. Vốn FDI đăng ký mới và tăng thêm đạt trên 5,1 tỷ USD tăng 30,9% so với cùng kỳ; vốn FDI thực hiện đạt 4,12 tỷ USD tăng 6,2%. Có thể nói, thu hút FDI là điểm sáng nhất trong bức tranh kinh tế quý I là với nhiều dự án lớn, chất lượng tốt, công nghệ tốt, hàm lượng khoa học, công nghệ rất cao. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động đạt trên 43.500 doanh nghiệp (trong đó số doanh nghiệp thành lập mới đạt 28.451 doanh nghiệp, tăng 6,2%; số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động đạt trên 15.000 doanh nghiệp).
Đặc biệt, đời sống dân cư nhìn chung ổn định, thiếu đói trong dân giảm đáng kể (quý I/2019 cả nước có 28.500 lượt hộ thiếu đói, giảm 38,3% so với cùng kỳ năm 2018). Tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp 2,17%.
Bên cạnh những yếu tố thuận lợi, Thủ tướng cũng chỉ ra nhiều rủi ro, thách thức đối với phát triển kinh tế-xã hội cần lưu ý trong quý II và năm 2019, trước hết là rủi ro, thách thức từ bên ngoài như kinh tế toàn cầu giảm tốc, triển vọng đàm phán thương mại Mỹ-Trung chưa rõ ràng, tiến trình Brexit phức tạp và bất định… Cần nhận thức các khó khăn này để vượt qua, trong đó, lạm phát chịu áp lực lớn. Thủ tướng nhấn mạnh, giữ lạm phát năm nay không quá 4% như cam kết trước Quốc hội.
Tồn tại nữa, theo Thủ tướng, là môi trường kinh doanh còn có các rào cản, tình trạng biến tướng điều kiện kinh doanh được cắt giảm cần được theo dõi, phản ánh kịp thời. Một số văn bản pháp luật nội dung chưa sát thực tế, khó thực hiện, còn tình trạng nợ đọng văn bản. Cho rằng giải ngân vốn đầu tư công còn chậm, Thủ tướng nhấn mạnh, đây là tồn tại đáng lưu ý, các Bộ trưởng cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trong giải ngân vốn đầu tư công, cần phải giải ngân mọi nguồn lực đúng quy định, nếu giải ngân hết 100% thì tăng trưởng sẽ rất lớn.
Một vấn đề lớn được thảo luận nhiều tại phiên họp với nhiều ý kiến quyết liệt, gay gắt là việc ứng xử có văn hóa trong các cơ sở công lập, nhất là trong trường học, còn nhiều bất cập, gây bức xúc xã hội. “Cần xử lý nghiêm, nếu vi phạm, cần đình chỉ, đưa ra khỏi ngành”, Thủ tướng nói và yêu cầu 4 địa phương: Hưng Yên, Bà Rịa-Vũng Tàu, Nghệ An, Sóc Trăng kiểm tra cụ thể các vụ việc. Chủ tịch UBND các địa phương này phải xử lý nghiêm khắc để làm gương.
Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường trách nhiệm quản lý Nhà nước, bổ sung các văn bản, đôn đốc công tác kiểm tra thực hiện, để sớm chấm dứt tình trạng bạo lực học đường và một số vi phạm khác trong ngành giáo dục mà báo chí gần đây đã nêu. Thủ tướng cũng chỉ ra, trước vấn đề tin giả, gây mất niềm tin trong nhân dân, chưa có biện pháp mạnh mẽ để xử lý đến nơi, đến chốn.
6 động lực tăng trưởng năm 2019
Về nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần bứt phá hơn, quyết tâm hơn để hoàn thành toàn diện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội năm 2019, đúng như tinh thần Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo là năm 2019 phải tốt hơn 2018.
Theo đó, Chính phủ, từng thành viên Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương quyết tâm hành động; nói đi đôi với làm; tăng cường kỷ luật kỷ cương; tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh; tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ; nỗ lực phấn đấu cao nhất để thực hiện thành công và toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ của năm 2019.
Về định hướng thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm Chỉ thị 09 vừa được Thủ tướng ban hành về các giải pháp tập trung tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng sáu tháng và cả năm 2019, với tinh thần kiên định thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Bộ Kế hoạch và Đầu tư có kịch bản tăng trưởng chi tiết để điều hành chủ động, quyết tâm hoàn thành các chỉ tiêu. Trước nhiều rủi ro từ bên ngoài, Thủ tướng giao Bộ Công thương chủ trì tiếp tục theo dõi, bám sát, cập nhật, đánh giá đầy đủ, kịp thời tác động của vấn đề quốc tế, trong đó có căng thẳng thương mại; đề xuất giải pháp tận dụng cơ hội từ các Hiệp định Thương mại tự do (FTA); chú trọng thị trường trong nước, nếu để mất thị trường 100 triệu dân thì sẽ là khuyết điểm lớn trong điều hành.
Thủ tướng chỉ ra sáu động lực thúc đẩy tăng trưởng năm 2019:
Một là, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu nông lâm, thủy sản. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có giải pháp thúc đẩy triển khai Nghị quyết 26 về phát triển tam nông năm 2008; quyết liệt phối hợp với các Bộ, ngành ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi, cập nhật tình hình, báo cáo Chính phủ thường xuyên.
Hai là, tăng cường tận dụng cơ hội từ Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đa dạng hóa thị trường, thúc đẩy xuất khẩu, giảm nhập siêu.
Ba là, thúc đẩy công nghiệp chế biến, chế tạo; theo dõi, bám sát hoạt động các doanh nghiệp, các dự án lớn để tháo gỡ vướng mắc kịp thời hơn.
Bốn là, đẩy mạnh phát triển dịch vụ, nhất là những ngành dịch vụ bán buôn, bán lẻ, logistics, du lịch, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng.
Năm là, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công. Mỗi một Bộ, ngành, Tập đoàn, Doanh nghiệp Nhà nước phải xử lý quyết liệt, hiệu quả, “Đừng để tiền nằm im một chỗ”, nhất là các công trình trọng điểm. chính sách tiền tệ, tín dụng chủ động, linh hoạt.
Sáu là, điều quan trọng nhất, được coi là một động lực tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay, là tiếp tục cải thiện mạnh mẽ, thực chất môi trường đầu tư kinh doanh, nhất là một số thể chế đang làm ảnh hưởng đến sự phát triển.
Thủ tướng giao Bộ Tài chính làm đầu mối đẩy nhanh tiến độ tái cơ cấu Doanh nghiệp Nhà nước, tránh “dồn toa” dồn dập cuối năm. Bộ Tài chính cũng làm đầu mối đẩy nhanh tái cơ cấu ngân sách Nhà nước, làm sao tăng nguồn thu nội địa, bảo đảm cơ cấu chi hợp lý hơn, phát triển bền vững; với các sắc thuế, cần đánh giá cụ thể để xem xét khả năng tăng cơ sở thuế và các loại thuế phù hợp. Yêu cầu bộ Nội vụ thúc đẩy sắp xếp, bố trí lại bộ máy một cách thực chất, hiệu quả, Thủ tướng nêu rõ tinh thần, “Không để thiếu giáo viên khi có học sinh, không thiếu cán bộ y tế khi có bệnh nhân”.
Các Bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ xây dựng chính quyền điện tử, xây dựng hành lang pháp lý định hướng hỗ trợ doanh nghiệp tăng năng lực ứng dụng thành quả cách mạng 4.0, đặc biệt là khuôn khổ pháp lý quản lý tài sản ảo, tiền ảo… những vấn đề rất mới ở Việt Nam.
Thủ tướng nhấn mạnh vấn đề được các thành viên Chính phủ thảo luận nhiều là cần quan tâm văn hóa, đạo đức, nhất là văn hóa ứng xử. Các Bộ, cơ quan cần chấm dứt bệnh thành tích, hão huyền, không thực chất. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm ở một số ngành, nhất là những trường hợp gây phản cảm trong xã hội. Thủ tướng đề nghị báo chí cần phản ánh trung thực, đúng, đủ về các vấn đề xã hội đang đặt ra, không gây tâm lý hoang mang, bất ổn cho xã hội, làm sao tạo niềm tin cho nhân dân; cần đưa nhiều gương tốt, đơn vị tốt, tinh thần khí thế, niềm tin của nhân dân như “Cổ vũ hành động tốt để bảo vệ con em chúng ta, những tấm gương tốt, ứng xử văn hóa ở học đường, nơi công cộng”./.
Như Ý