Chính phủ kiến nghị Quốc hội điều chỉnh diện tích đất xây sân bay Long Thành giai đoạn 1 thêm 645 ha, từ 1.165 lên 1.810 ha
Trình bày Tờ trình của Chính phủ trước Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi về Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, giai đoạn 1 sân bay Long Thành sẽ gồm một đường cất hạ cánh, một nhà ga hành khách công suất 25 triệu khách, nhà ga hàng hóa 1,2 triệu tấn hàng hóa mỗi năm và các hạng mục phụ trợ khác, thời gian thực hiện từ 2020 - 2025. Mục tiêu xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành đạt cấp 4F - cửa ngõ lớn và quan trọng của quốc gia, hướng tới trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực ở giai đoạn 2, giai đoạn 3 trong tương lai.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày Tờ trình của Chính phủ
Theo Tờ trình, giai đoạn 1 Dự án sân bay Long Thành gồm 4 hạng mục: Hạng mục 1 gồm các công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước; Hạng mục 2 gồm các công trình phục vụ quản lý bay; Hạng mục 3 gồm các công trình thiết yếu của cảng hàng không; Hạng mục 4 gồm các công trình dịch vụ.
Chính phủ đề xuất Quốc hội thông qua Nghị quyết giao Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (AVC) đầu tư các hạng mục chính giai đoạn 1, gồm công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước, công trình thiết yếu của cảng hàng không, dịch vụ. Còn các công trình phục vụ quản lý bay được đề nghị giao cho Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp. “Tổng mức đầu tư giai đoạn I Sân bay quốc tế Long Thành dự kiến là 111.689 tỷ đồng, tương đương 4,779 tỷ USD, thấp hơn tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 là 4,782 tỷ USD. Đây là Dự án có tổng mức đầu tư lớn, quy mô phức tạp, Hội đồng thẩm định nhà nước sẽ có ý kiến thẩm định cụ thể sau khi có kết quả thẩm tra cuối cùng của Tư vấn thẩm tra trong bước trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đầu tư Dự án”– Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.
Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội điều chỉnh diện tích đất xây sân bay giai đoạn 1 thêm 645 ha, từ 1.165 lên 1.810 ha để làm kho giao nhận hàng hóa, nhà ga hàng hóa chuyển phát nhanh, dẫn đường hàng không, điện năng lượng mặt trời, khu diễn tập phòng cháy chữa cháy, hồ điều hòa thoát nước; điều chỉnh 1.050 ha đất quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất dùng chung quốc phòng và dân dụng. Đồng thời bổ sung 02 tuyến đường bộ vào dự án sân bay Long Thành gồm: Tuyến số 01 (dài 3,8 km) kết nối trục chính Cảng (đầu phía Tây) với Quốc lộ 51. Tuyến số 02 (dài 3,5 km) kết nối tuyến số 01 với đường cao tốc thành phố HCM - Long Thành - Dầu Giây.
Theo Bộ Trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, do 02 tuyến đường bộ này trực tiếp phục vụ khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đồng thời tuyến số 01 sẽ là đường công vụ chính để thi công Dự án nên rất cần bố trí vốn kịp thời để triển khai. Do vậy, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, chấp thuận chủ trương bổ sung hai tuyến này vào Dự án và giao ACV trực tiếp đầu tư.
Việc chọn nhà đầu từ phải hết sức thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý
Trình bày báo cáo thẩm tra tại Báo cáo nghiên cứu khả thi về Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Nghị quyết số 94/2015/QH13 ngày 25/6/2015 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã quy định: “Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư”. Vì vậy, để Quốc hội có cơ sở thông qua, Hội đồng thẩm định cần phải có báo cáo đầy đủ và làm rõ một số nội dung theo Nghị quyết 94 (Tổng mức đầu tư, hiệu quả kinh tế - xã hội và tài chính của Dự án, công nghệ chính, quản lý vận hành, khai thác và đào tạo nguồn nhân lực, cơ chế chính sách đặc thù” để Quốc hội xem xét, quyết định.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế đề nghị Quốc hội chỉ xem xét quyết định các đề xuất trong Tờ trình của Chính phủ và những nội dung quan trọng của Dự án. Sau khi Hội đồng thẩm định có báo cáo, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét quyết định đầu tư Dự án giai đoạn 1 theo quy định của pháp luật.
Ủy ban Kinh tế tán thành quy mô giai đoạn 1 của Dự án đã được nghiên cứu theo Nghị quyết 94, tuy nhiên Ủy ban đề nghị Chính phủ cần sớm nghiên cứu và đầu tư giai đoạn 2, giai đoạn 3 của Dự án để vừa bảo đảm tính cạnh tranh với các cảng hàng không trong khu vực, vừa có thêm đường cất hạ cánh dự phòng cho đường cất hạ cánh thứ nhất để quá trình khai thác được liên tục, hiệu quả.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, nhiều hạng mục đầu tư của dự án mới dừng lại ở thiết kế sơ bộ nên có thể tăng tổng mức đầu tư khi làm chi tiết. Vì thế, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ tính toán đầy đủ, chính xác các hạng mục đầu tư, tránh gây biến động lớn về tổng mức đầu tư và thuận lợi cho thanh, quyết toán dự án sau này.
Uỷ ban Kinh tế cũng nhận xét, báo cáo của Chính phủ chưa có đánh giá tác động cụ thể đến nợ công nếu vay ODA, mà mới tập trung vào phương án sử dụng vốn doanh nghiệp Nhà nước để làm dự án này. Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh phân tích, trong gần 4,2 tỷ USD vốn của ACV rót vào dự án, dự kiến doanh nghiệp này phải vay gần 2,63 tỷ USD. Theo Luật Quản lý nợ công, dự án này thuộc đối tượng được Chính phủ bảo lãnh. "Nếu vậy thì khoản vay này sẽ được tính vào nợ công", vì vậy Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ báo cáo thêm về khả năng cấp bảo lãnh với khoản vay của ACV để có cơ sở đánh giá đầy đủ phương án huy động vốn với nợ công. Mặt khác, ngay cả khi Chính phủ không cấp bảo lãnh đối với khoản vay này thì cũng cần có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan có thẩm quyền đối với hoạt động vay, sử dụng vốn vay của ACV. Do ACV hiện thực hiện đầu tư mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất và một số sân bay khác, nên cần cân nhắc khả năng huy động vốn của doanh nghiệp này.
Với các hạng mục do VATM làm chủ đầu tư, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ năng lực tài chính của doanh nghiệp. "Trong trường hợp sử dụng vốn của ACV và VATM, cần có ý kiến của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước về việc bố trí vốn của doanh nghiệp để thực hiện dự án" - Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nói.
Trước kiến nghị giao ACV trực tiếp đầu tư các hạng mục quan trọng giai đoạn 1 của dự án sân bay Long Thành, các ý kiến góp ý của Uỷ ban Kinh tế tỏ ra băn khoăn về khả năng huy động vốn của doanh nghiệp và tác động làm tăng nợ công khi Chính phủ phải bảo lãnh cho khoản vay này.
Theo quy định về đấu thầu, việc chọn nhà đầu tư dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng. Song đây là dự án công trình quan trọng quốc gia, liên quan tới quốc phòng, an ninh nên "việc chọn nhà đầu từ phải hết sức thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý". "Trường hợp chỉ định nhà đầu tư Chính phủ cần đánh giá tác động tới cam kết của Việt Nam trongc ác điều ước quốc tế liên quan" - Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh Thanh nêu.
Ủy ban Kinh tế đề nghị đưa diện tích đất thu hồi theo Nghị quyết 53 của Quốc hội vào giai đoạn 1 của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành để thi công nhanh 02 tuyến giao thông kết nối, trước mắt là đường công vụ phục vụ cho việc thi công các hạng mục của sân bay; kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư lấy từ vốn đầu tư giai đoạn 1 của Dự án. Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo khung chính sách được Chính phủ phê duyệt khi thực hiện Nghị quyết 53 của Quốc hội.
Ủy ban Kinh tế tán thành với việc sử dụng diện tích đất dùng chung (480ha), vì vừa bảo đảm sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, thực hiện kết hợp giữa kinh tế với quốc phòng. Việc quản lý, sử dụng diện tích đất dùng chung thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về hàng không dân dụng Việt Nam.
Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ có các giải pháp, chỉ đạo quyết liệt để Dự án hoàn thành đúng tiến độ khi đã được Quốc hội thông qua./.
Nguyễn Dũng