Các ĐBQH đều tán thành ban hành Nghị quyết của QH về khoanh tiền nợ thuế, xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN. ĐBQH Phan Văn Tường (Thái Nguyên) cho rằng, Nghị quyết được ban hành sẽ góp phần khắc phục một phần tồn tại trong thu thuế, giúp những con số đưa ra trong báo cáo về tài chính sát thực hơn, tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, tổ chức phát sinh nợ thuế. Đồng thời, Nghị quyết này cũng thể hiện tính nhân văn của Nhà nước khi xóa nợ thuế với người đã chết, người bị Tòa án tuyên bố là đã chết, mất tích hoặc mất năng lực hành vi dân sự; hay bị thiệt hại vật chất do gặp thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ.
ĐBQH Phan Văn Tường (Thái Nguyên)
ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cũng nhận thấy, dự thảo Nghị quyết này dù dự kiến thông qua theo quy trình một Kỳ họp nhưng đã được chuẩn bị chu đáo, cùng quá trình thông qua Luật Quản lý thuế năm 2019; và được UBTVQH cho ý kiến qua hai phiên họp, rất cẩn trọng.
Về nguyên tắc xử lý nợ, các ĐBQH thống nhất việc xử lý nợ phải đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, đúng đối tượng, đúng thẩm quyền; công khai, minh bạch; tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế, nhưng phải phòng ngừa và ngăn chặn việc lợi dụng chính sách để trục lợi và cố tình chây ỳ, nợ thuế. Bởi dù dự thảo Nghị quyết đã quy định hủy quyết định xóa nợ, khoanh nợ (nếu có) và nộp vào ngân sách khoản nợ đã được xóa với một số trường hợp, song ĐBQH Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh) đặt ra giả thuyết: Với những người nộp thuế (tổ chức hoặc cá nhân) thành lập cơ sở sản xuất, kinh doanh mới núp dưới tên người khác sẽ xử lý như thế nào.
ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang)
Tuy nhiên, liên quan đến việc khoanh nợ, xóa tiền phạt chậm nộp thuế với người nộp thuế là người đã chết, người bị Tòa án tuyên bố là đã chết, mất tích hoặc mất năng lực hành vi dân sự, thì các ĐBQH có ý kiến khác nhau. Đối với trường hợp này, ĐB Bùi Thị Quỳnh Thơ lưu ý, Điều 615, Bộ luật Dân sự hiện hành quy định thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại, theo đó người thừa kế hợp pháp của họ vẫn có những nghĩa vụ tài sản phải thực hiện như khoản nợ thuế, khoản phải nộp vào NSNN, nộp phạt. Nhấn mạnh “nghĩa vụ tài sản vẫn còn”, ĐB Bùi Thị Quỳnh Thơ đề nghị, cần rà soát phạm vi khoanh nợ, xóa tiền phạt chậm nộp thuế đối với trường hợp này. Và để bảo đảm khoanh nợ, xóa tiền phạt chậm nộp thuế đúng đối tượng, ĐBQH cũng đề nghị, dự thảo Nghị quyết cần quy định việc cần thành lập hội đồng xét duyệt nợ thuế ở mỗi địa phương, với đầy đủ thành phần tham gia như đại diện cơ quan thuế, UBND, HĐND, các cơ quan đoàn thể…
Ở góc nhìn khác, ĐB Phan Văn Tường đề nghị, thay vì khoanh nợ, dự thảo Nghị quyết cần quy định xóa số tiền nợ thuế đối với người đã chết, người bị Tòa án tuyên bố là đã chết hoặc mất tích (có giá trị khoảng 200 tỷ đồng), thay vì chỉ xóa tiền phạt chậm nộp thuế có giá trị khoảng 100 tỷ đồng. “Số tiền được khoanh nợ thuế có giá trị 200 tỷ đồng trên thực tế không có khả năng thu hồi. Phải đợi đến 10 năm mới được xóa khoản nợ thuế này e rằng gây lãng phí thời gian, công sức quản lý của cơ quan quản lý và người nộp thuế”, ĐB Phan Văn Tường nói.
Đại biểu Dương Minh Tuấn (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) băn khoăn về các biện pháp xử lý nợ, theo đó xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp trước ngày 1-7-2020 sẽ tạo điều kiện cho một số doanh nghiệp tìm ra khe hở trong thời gian còn lại, gây thất thoát cho ngân sách nhà nước. Các trường hợp xóa tiền phạt chậm nộp cần bổ sung hai đối tượng là người bị mất tích và mất năng lực hành vi dân sự sau đó trở về và phục hồi năng lực hành vi dân sự thì các khoản nợ được khôi phục lại nợ gốc và tiền chậm.
Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) kiến nghị, dự thảo Nghị quyết không thể chỉ xóa nợ thuế đơn thuần mà cần phải quy định rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước trong việc xóa nợ thuế, cơ chế giám sát để việc xóa nợ thuế diễn ra công minh, đúng quy định pháp luật. Bên cạnh đó, cũng cần quy định trách nhiệm của cơ quan giám sát đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc xóa nợ thuế để ngăn chặn các hành vi trục lợi, cố ý chây ỳ thuế. Đồng thời, phải đưa ra nguyên tắc xử lý nợ trong các trường hợp được khoanh, xóa nhưng về sau phát hiện thấy việc khoanh, xóa nợ không đúng quy định sẽ xóa quyết định xóa nợ đó và yêu cầu truy thu để đảm bảo sức răn đe, ngăn ngừa lợi dụng chính sách để sai phạm.
Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Đoàn Hà Tĩnh) cho rằng, cần nghiên cứu và xem xét các đối tượng làm thủ tục giải thể, phá sản nhưng lại có thể thành lập lại doanh nghiệp với tên khác và do người của họ đứng tên, điều này không dễ phát hiện. “Bởi số tiền được xét xóa nợ tiền phạt, tiền chậm nộp liên quan đến đối tượng này là không nhỏ, chiếm tỷ trọng 96,5% trong tổng số tiền xử lý nợ”, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ nói.
Đại biểu Mai Hồng Hải (Đoàn Hải Phòng) đặt vấn đề, Luật Quản lý thuế năm 2019 không có thẩm quyền xử lý trước thuế nợ trước 1/7/2020. Vì những khoản phát sinh trước thời điểm này được áp dụng theo luật hiện hành, trong khi Luật Quản lý thuế không thể bao quát hết về thời gian. Bên cạnh đó, cần làm rõ khái niệm “tiền thuế nợ” (bao gồm cả phạt chậm nộp, nợ thuế, phạt vi phạm hành chính) và tiền nợ thuế cần rà soát để hiểu rõ ràng.
Tiếp thu, giải trình về dự thảo Nghị quyết về khoanh tiền nợ thuế, xóa tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, khi Quốc hội ban hành Nghị quyết này thì đây là văn bản pháp luật, là cơ sở pháp lý cho việc xử lý nợ, không phải xóa ngay được nợ. Phải căn cứ trên từng đối tượng, từng hồ sơ, đáp ứng đủ các điều kiện thì mới được xem xét. Bộ Tài chính sẽ nghiêm túc tiếp thu và hoàn chỉnh nghị quyết trình Quốc hội thông qua vào cuối Kỳ họp./.
Hà Linh