(sav.gov.vn) - Chiều 18/6/2020, tại Trụ sở Kiểm toán nhà nước (KTNN) - 116 Nguyễn Chánh, Hà Nội, Hội đồng Khoa học KTNN tổ chức nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học (NCKH) cấp Bộ năm 2018 " Hướng dẫn thực hiện kiểm toán hoạt động” do Ths. Hoàng Thị Vinh Thúy và TS. Nguyễn Mạnh Cường đồng chủ nhiệm. GS.TS Đoàn Xuân Tiên - Chủ tịch Hội đồng Khoa học KTNN, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu chủ trì buổi làm việc.
Theo Ban chủ nhiệm đề tài, kiểm toán hoạt động (KTHĐ) với đặc điểm là tính hệ thống, tính độc lập cao, phạm vi rộng lớn, phương pháp kỹ thuật và thủ tục kiểm toán linh hoạt... đã ngày càng khẳng định vị trí tiên phong trong xu thế kiểm toán hiện đại trên thế giới và tại Việt Nam.
Trong giai đoạn từ 2014 đến nay, KTNN đã tổ chức các cuộc kiểm toán hoạt động (KTHĐ) độc lập với nhiều chủ đề kiểm toán, nhận được sự quan tâm của Quốc hội và công chúng. Tuy nhiên do các Kiểm toán viên thực hiện KTHĐ còn thiếu kinh nghiệm, việc triển khai KTHĐ còn chưa nhiều và rộng, các Kiểm toán viên gặp khó khăn trong quá trình áp dụng các Chuẩn mực về KTHĐ vào thực tiễn... dẫn đến các đơn vị lúng túng trong triển khai thực hiện, một số hướng dẫn tại các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ được hiểu và áp dụng chưa thống nhất. Kết quả một số cuộc KTHĐ chưa thực hiện sự đáp ứng kỳ vọng của Lãnh đạo KTNN và công luận. Vì vậy việc triển khai xây dựng một tài liệu hướng dẫn áp dụng các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ vào thực tế hoạt động kiểm toán là rất cần thiết. Hướng dẫn thực hiện KTHĐ vừa giúp Kiểm toán viên thực hiện KTHĐ thuận lợi, hiệu quả, đồng thời thể hiện được tính chuyên nghiệp trong hoạt động của KTNN, nâng cao minh bạch và trách nhiệm giải trình đối với các nguồn lực do KTNN sử dụng.
Đề tài được nghiên cứu với mục tiêu: Nghiên cứu cơ sở lý luận chung về KTHĐ và Chuẩn mực KTNN về KTHĐ, kinh nghiệm quốc tế về hướng dẫn thực hiện KTHĐ, đặc biệt là việc hướng dẫn áp dụng các ISSAI về KTHĐ; Phân tích thực trạng việc áp dụng các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ vào thực tiễn trong thời gian qua để đề xuất các giải pháp hướng dẫn phù hợp với điều kiện thực tiễn của KTNN.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là việc triển khai áp dụng các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ trong thực tiễn hoạt động kiểm toán tại KTNN và kinh nghiệm quốc tế trong việc hướng dẫn thực hiện KTHĐ, đặc biệt việc hướng dẫn áp dụng các ISSAI về KTHĐ.
Phạm vi nghiên cứu đề tài là các cuộc KTHĐ độc lập do KTNN triển khai thực hiện từ năm 2014 đến nay, đặc biệt là các cuộc KTHĐ thuộc lĩnh vực chương trình dự án và ngân sách Nhà nước.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 2 chương: Thực trạng KTHĐ và việc áp dụng các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ cả KTNN; Hướng dẫn thực hiện KTHĐ của KTNN (gồm: Hướng dẫn lựa chọn chủ đề kiểm toán hoạt động; Hướng dẫn trong bước lập kế hoạch kiểm toán; Hướng dẫn thực hiện kiểm toán; Hướng dẫn lập, phát hành báo cáo kiểm toán).
Nhận xét về đề tài, các ý kiến cho rằng, việc nghiên cứu đề tài "Hướng dẫn thực hiện KTHĐ của KTNN" có ý nghĩa quan trọng và cần thiết, nhằm đẩy mạnh KTHĐ trong hoạt động của KTNN trong bối cảnh hiện nay khi KTNN chưa có một hướng dẫn chi tiết, cụ thể về KTHĐ để áp dụng thống nhất toàn Ngành. Đề tài đã nghiên cứu những vấn đề chung về KTHĐ, các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ và kinh nghiệm xây dựng hướng dẫn KTHĐ của một số nước và khu vực.
Để hoàn thiện đề tài, các ý kiến cho rằng, Ban Chủ nhiệm đề tài cần: Làm rõ phạm vi, lĩnh vực tập trung của hướng dẫn và cáp độ hướng dẫn so với các Chuẩn mực KTNN về KTHĐ hiện nay của KTNN; Bổ sung một số nội dung cơ bản về xác định trọng yếu kiểm toán, chọn mẫu kiểm toán trong KTHĐ; Xem xét bổ sung những nội dung có tính lý luận về về hướng dẫn kiểm toán và đánh giá thực trạng về hướng dẫn kiểm toán hoạt động tại KTNN, hướng dẫn với việc kiểm tra, hướng dẫn thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán trong KTHĐ...
Kết luận buổi nghiệm thu, Chủ tịch Hội đồng Khoa học KTNN, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đoàn Xuân Tiên đánh giá cao sự cố gắng của Ban Chủ nhiệm đề tài trong việc lựa chọn và hoàn thành đề tài trong bối cảnh KTHĐ là hoạt động phức tạp và khá mới mẻ, mới được KTNN tiến hành một số năm nên việc xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật khá khó khăn.
Chủ tịch Hội đồng Khoa học KTNN đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài tiếp thu các ý kiến của các thành viên Hội đồng nghiệm thu để hoàn thiện đề tài. Cụ thể: Làm rõ căn cứ, cơ sở lý luận xây dựng hướng dẫn KTHĐ (nguyên lý, nguyên tắc, quy định chung trong ISSAI..); Bổ sung đánh giá thực trạng về hướng dẫn KTHĐ của KTNN; Làm rõ, phạm vi, đối tượng mục đích của hướng dẫn theo hướng vận dụng chuẩn mực thực hiện cuộc KTHĐ độc lập; Phần giải pháp cần hướng tới việc nghiên cứu xây dựng hướng dẫn KTHĐ theo các lĩnh vực riêng biệt như: Ngân sách, tài chính, doanh nghiệp, ngân hàng... cũng như mô hình kết hợp các loại hình kiểm toán
Đề tài được Hội đồng nghiệm thu đánh giá loại khá./.
Ngọc Bích