Cân đối ngân sách Nhà nước 5 tháng đầu năm 2021 có thặng dư, góp phần ổn định vĩ mô
UBTVQH đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Chính phủ báo cáo về thu-chi ngân sách Nhà nước (NSNN) 5 tháng đầu năm 2021; dự báo thực hiện thu-chi NSNN 6 tháng đầu năm và các giải pháp trong 6 tháng cuối năm 2021.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, kết quả thu NSNN 5 tháng đầu năm ước đạt 49,7% dự toán, tăng 15,2% so cùng kỳ năm 2020. Trong đó, thu nội địa đạt 48,8% dự toán, tăng 14,2%; thu từ dầu thô đạt 68,8%, giảm 18,4%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 55,2% dự toán, tăng 30,1% so cùng kỳ năm 2020. Chi NSNN 5 tháng đạt 34,5% dự toán, trong đó chi đầu tư phát triển đạt 21,4%, chi trả nợ lãi đạt 43,4%, chi thường xuyên đạt 41,6%. Giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm ước đạt 34,15% kế hoạch (cùng kỳ năm 2020 đạt 34,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), trong đó, vốn ngoài nước ước đạt 18,4%, vốn trong ước đạt 37,5%. “Trong 5 tháng đầu năm, thu thấp hơn chi nên cân đối NSNN 5 tháng có thặng dư, góp phần ổn định vĩ mô, tập trung nguồn lực cho công tác phòng chống dịch bệnh, duy trì đà phục hồi của nền kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân” – Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, trong 6 tháng cuối năm 2021, dự kiến thu NSNN ước đạt 55,5% dự toán, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2020; chi NSNN ước thực hiện 6 tháng đạt 43% dự toán. “Để thực hiện được mục tiêu này, Chính phủ kiên định thực hiện mục tiêu “kép”, vừa chủ động chống dịch Covid-19, vừa phát triển kinh tế; chủ động cân đối, bảo đảm đầy đủ nguồn lực NSNN; thực hiện tốt công tác quản lý thu; tiếp tục thực hiện miễn, giãn một số khoản thu cho các đối tượng gặp khó khăn do đại dịch; tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế; chống chuyển giá, trốn lậu thuế. Đôn đốc thu hồi các khoản nợ đọng thuế, phấn đấu giảm tỉ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN năm 2021; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; cắt giảm chi thường xuyên…” – Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định.
Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội (UBTCNS) nhận định: Trong 5 tháng đầu năm, nền kinh tế tiếp tục khởi sắc so với cùng kỳ năm 2020. Tổng thu NSNN 6 tháng ước đạt trên 55% dự toán đã cho thấy sự cố gắng, nỗ lực lớn của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Trong bối cảnh COVID-19 còn diễn biến phức tạp, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực rất cao trong việc chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chi NSNN. Tuy nhiên, UBTCNS cho rằng, trong nhiệm vụ chi còn có hạn chế là việc triển khai phân bổ ngân sách còn chậm, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp, nhất là vốn ngoài nước...
Ủy ban Tài chính-Ngân sách đề nghị Chính phủ thời gian tới tiếp tục chỉ đạo các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương quản lý, điều hành cân đối ngân sách, bảo đảm an ninh, an toàn tài chính quốc gia; thực hiện tiết giảm mạnh các nhiệm vụ chi chưa cần thiết, chống lãng phí. Tăng cường kỷ luật tài chính, đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, kiểm soát chặt chẽ bội chi NSNN, giữ mức nợ công không vượt quá giới hạn cho phép theo Nghị quyết của Quốc hội. Chính phủ cần điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ chủ động, thận trọng; điều hành giá cả linh hoạt trên cơ sở dự báo cung-cầu thị trường nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; tháo gỡ vướng mắc trong việc mua sắm công, nhất là tài sản trang thiết bị của các đơn vị sự nghiệp công lập. Thúc đẩy giao vốn và giải ngân vốn đầu tư công đúng tiến độ; kịp thời điều chuyển vốn đầu tư công theo quy định của Luật Đầu tư công để sử dụng hiệu quả nguồn vốn này; khắc phục tình trạng chuyển nguồn quá lớn, trả lại vốn đầu tư công cũng như sử dụng vốn đầu tư kém hiệu quả.
Chính phủ kiên định thực hiện “mục tiêu kép”: Quyết liệt phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội
Báo cáo UBTVQH về một số kết quả đạt được trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2021, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho biết, tổng sản phẩm trong nước (GDP) 6 tháng dự báo đạt gần 4 triệu tỷ đồng; tốc độ tăng GDP dự báo đạt khoảng 5,8%, thấp hơn 0,42 điểm phần trăm so với mục tiêu kịch bản đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ và thấp hơn 0,12 điểm phần trăm so với mục tiêu kịch bản Chính phủ cập nhật lại tại thời điểm quý I năm 2021. Thu NSNN 5 tháng đạt 49,7% dự toán, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm 2020. Kim ngạch xuất, nhập khẩu có tốc độ tăng cao, 5 tháng ước tăng 33,5% so với cùng kỳ năm 2020. Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản diễn ra trong điều kiện thời tiết thuận lợi, các hoạt động đều có mức tăng khá so với cùng kỳ năm 2020. Sản xuất công nghiệp tiếp tục hồi phục và đạt kết quả tích cực, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) 5 tháng tăng 9,9%, trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng 12,6%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 7,6%. Các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh được thực hiện tốt; bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn các mục tiêu, sự kiện chính trị, văn hóa, đối ngoại quan trọng của đất nước. Hoạt động đối ngoại tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và thuận lợi cho phát triển, nâng cao vị thế của đất nước. “Mặc dù đại dịch Covid-19 ở Việt Nam vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, nhưng kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế tiếp tục được duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát; thị trường tiền tệ, ngoại hối ổn định, cơ cấu tín dụng chuyển dịch theo hướng tích cực. Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới được cả 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế Moody’s, S&P và Fitch đồng loạt nâng điểm triển vọng lên Tích cực.” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.
Về nhiệm vụ, giải pháp thực hiện trong những tháng cuối năm 2021, theo Bộ trưởng Chí Dũng, Chính phủ tiếp tục kiên định thực hiện "mục tiêu kép", vừa quyết liệt phòng, chống dịch bệnh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội. Kiên trì kiềm chế, đẩy lùi, ngăn chặn có hiệu quả đợt bùng phát thứ 4 của dịch COVID-19, bảo vệ sức khỏe, tính mạng người dân, khôi phục và phát triển kinh tế. Sử dụng tổng hợp mọi nguồn lực để sớm có vaccine phòng Covid-19 và tiêm miễn phí cho toàn dân nhằm đạt được sự miễn nhiễm cộng đồng...
Thường xuyên rà soát, kịp thời có biện pháp hiệu quả tháo gỡ những vướng mắc về thể chế để huy động mọi nguồn lực phục vụ phát triển đất nước. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng hệ thống hành chính Nhà nước kiến tạo, liêm chính, hành động quyết liệt, phục vụ nhân dân...
Chủ động triển khai kịp thời các giải pháp hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng do COVID-19, đặc biệt là người lao động bị mất việc làm, lao động tại các khu công nghiệp, người sử dụng lao động để có thể đáp ứng ngay các đơn hàng khi khống chế được dịch bệnh. Tăng cường các biện pháp siết chặt kỷ luật tài chính - NSNN, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; khẩn trương nắm bắt tình hình để điều chỉnh giải pháp thu hút FDI phù hợp. Giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác.
Theo dõi sát diễn biến giá cả để phân tích, dự báo, rà soát kịch bản tăng trưởng, kịp thời đề xuất giải pháp kiểm soát lạm phát. Tích cực triển khai các biện pháp xử lý nợ xấu, kiểm soát, hạn chế nợ xấu mới phát sinh; phát triển đa dạng sản phẩm tín dụng ngân hàng.
Phát triển đồng bộ giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp gắn với đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, tạo nền tảng phát huy giá trị văn hóa và con người Việt Nam trở thành nguồn lực, động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội...
Đồng tình với báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế (UBKT) của Quốc hội nhận định: Dù dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp nhưng Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều chính sách, biện pháp với mục tiêu hàng đầu là chăm lo, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của nhân dân; duy trì, ổn định các hoạt động sản xuất kinh doanh, không để đứt gãy chuỗi cung ứng; ổn định việc làm, hỗ trợ người dân, người lao động và các doanh nghiệp khó khăn; bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội.
Chủ nhiệm UBKT của Quốc hội Vũ Hồng Thanh kiến nghị: Để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn tình hình phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2021, đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn về vấn đề xuất khẩu một số mặt hàng sang thị trường Hoa Kỳ; nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc; công tác kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, gian lận xuất xứ, đầu cơ găm hàng, thao túng thị trường; thống kế cụ thể số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường theo ngành, lĩnh vực bảo đảm chính xác, phản ánh đúng thực trạng hoạt động để từ đó hoạch định chính sách, có giải pháp cụ thể cho từng nhóm đối tượng…
Về các giải pháp thực hiện nhiệm vụ trong 6 tháng cuối năm 2021, UBKT đề nghị Chính phủ chủ động xây dựng các kịch bản phát triển kinh tế-xã hội trong ngắn hạn, dài hạn; đánh giá lại các chỉ tiêu, các cân đối lớn của nền kinh tế cho cả năm 2021; tiếp tục phối hợp đồng bộ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ duy trì ổn định kinh tế vĩ mô; quan tâm các vấn đề về lạm phát, bội chi NSNN, nợ công, nợ Chính phủ, trả nợ Chính phủ.
Tổng kết, đánh giá toàn diện các chính sách hỗ trợ đối tượng chịu ảnh hưởng dịch COVID-19 để đưa ra các dự báo, đề xuất phù hợp nhằm hỗ trợ hiệu quả hơn. Kịp thời tháo gỡ khó khăn, xây dựng kịch bản phòng, chống dịch bệnh tại các khu công nghiệp, khu chế xuất; sớm đưa một số khu công nghiệp đang bị phong tỏa hoạt động trở lại.
Tập trung nguồn lực nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống dịch bệnh, đẩy nhanh thực hiện "Chiến lược vacine", bao gồm mua vaccien, chuyển giao công nghệ, nghiên cứu sản xuất vaccine trong nước và nâng cao năng lực tổ chức tiêm phòng hiệu quả.
Chính phủ tiếp tục cập nhật, bổ sung số liệu 6 tháng đầu năm 2021 khi báo cáo Quốc hội khóa XV tại kỳ họp thứ nhất, trên cơ sở đó, bổ sung đánh giá, dự báo khả năng, mức độ thực hiện 12 chỉ tiêu trong Nghị quyết số 124/2020/QH14 của Quốc hội.
Cần đánh giá giá tác động của đại dịch Covid-19 đến đời sống nhân dân, xã hội, sức khỏe, tinh thần, tình trạng đời sống một số bộ phận rất khó khăn
Cơ bản tán thành các nội dung của các báo cáo của Chính phủ, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị các báo cáo cần bổ sung một số nội dung để hoàn thiện hơn. Trong đó, cần có thêm đánh giá việc triển khai gói hỗ trợ 62.000 tỷ theo Nghị quyết 42 của Chính phủ dành cho người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 vì đây là nội dung đặc biệt quan trọng, nguồn lực cũng rất lớn, tuy nhiên, theo các báo cáo thì việc thực hiện chưa đạt được mục tiêu, có nội dung chỉ đạt 0,26% quy mô hỗ trợ. Do đó, cần phải làm rõ hơn, đánh giá kỹ thêm nguyên nhân khách quan và chủ quan để xác định kế hoạch thực hiện tiếp theo.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải làm rõ them về lĩnh vực quốc phòng, an ninh trong bối cảnh tác động của đại dịch Covid-19. Phân tích, đánh giá, làm rõ những tác động diễn biến ảnh hưởng tới quốc phòng và an ninh; dự báo được các vấn đề có liên quan tác động của các nước lớn, vấn đề ngoại giao vaccine, vấn đề lợi dụng đại dịch để vận động, lôi kéo tác động đến các quốc gia, lường trước được các sự kiện có thể xảy ra, kể cả trên biên giới đất liền, trên biển, trên không. Đặc biệt, cần phải phân tích làm rõ tác động của đại dịch Covid-19 đến đời sống nhân dân, vấn đề thu nhập, việc làm… vấn đề đó nó ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội.
Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, Chính phủ cần tiến hành tổng kết, đánh giá cụ thể các gói giải pháp Chính phủ đã thực hiện để rút ra được những giải pháp gì cần tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Cần tiếp tục đánh giá đối với gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp do đại dịch, đồng thời xem xét hiệu quả các chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Dù dịch bệnh có thể kéo dài đến đâu, nhiều doanh nghiệp có thể phá sản đến mức nào thì Chính phủ vẫn phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, phải giữ cho được mức lạm phát và lãi suất thấp, tỷ giá phải được ổn định, đầu tư công phải được thực hiện đúng mục đích và môi trường đầu tư kinh doanh phải được giám sát tốt, không ngừng được cải thiện. Có như vậy, sau khi dịch bệnh qua đi, nền kinh tế mới nhanh chóng được phục hồi và phát triển. Nếu như không kiên trì được nguyên tắc này thì kể cả khi dịch bệnh qua đi, nền kinh tế cũng sẽ mất nhiều năm để khắc phục sự trì trệ như đã từng diễn ra trong giai đoạn khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu 2007-2008. Do đó, báo cáo thẩm tra về kinh tế xã hội cần phải nhấn mạnh và yêu cầu Chính phủ phải giữ vững và thực hiện nguyên tắc vừa chống dịch hiệu quả, vừa phát triển kinh tế.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu ý kiến: Các báo cáo phải chỉnh lý thêm một số nội dung để gắn với kết luận của Trung ương, chỉ rõ các nội dung đã làm, nội dung chưa làm được, gắn với nội dung Nghị quyết 124 ngày 11/11/2020 của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, từ đó đối chiếu với các mục tiêu tổng quát; các nhóm mục tiêu, 12 chỉ tiêu, 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Quốc hội giao để báo cáo việc gì làm được, việc gì chưa làm được.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra vẫn còn chung chung, còn thiếu cân đối giữa đánh giá về kinh tế và xã hội, nhất là đánh giá tác động của đại dịch Covid-19 đến đời sống nhân dân, xã hội, sức khỏe, tinh thần, tình trạng đời sống một số bộ phận rất khó khăn.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị báo cáo Chính phủ và báo cáo thẩm tra phải căn cứ vào Nghị quyết 124 Quốc hội khóa XIV về phát triển kinh tế - xã hội của 2021, trong đó có tổng quát mục tiêu cụ thể, nhóm chỉ tiêu các nhiệm vụ, giải pháp rất rõ ràng, vấn đề gì đã làm được, vấn đề gì chưa làm; việc thực hiện: Nghị quyết 128 Quốc hội về tài chính, ngân sách của năm 2021; Kết luận số 07 ngày 11/6 của Bộ Chính trị về một số các nhiệm vụ trọng tâm về công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó Bộ Chính trị đã có đánh giá và định hướng của 6 tháng cuối năm 2021 rất rõ ràng.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, việc cắt giảm lãi suất rất sâu hiện nay tạo ra rủi ro bong bóng tài sản là rất cao, giá bất động sản trên thế giới tăng 20-25%, có những thời điểm tăng lên 35%; giá dầu thô tăng cao, giá nguyên nhiên, vật liệu tăng cao, nông sản cũng tăng và chứng khoán bùng nổ toàn thế giới. Trong nước, chỉ số của chứng khoán ngày càng đi lệch so với nền kinh tế thực, bất động sản cũng đã tăng trong quý I/2021 rất mạnh, làm áp lực lạm phát trong dài hạn rất to lớn, ảnh hưởng rất mạnh đến kinh tế vĩ mô. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề rất lớn cần phải làm rõ trong báo cáo.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua thảo luận, UBTVQH đánh giá cao cơ quan Chính phủ và các cơ quan thẩm tra đã khẩn trương hoàn thiện các báo cáo, đề nghị cần bổ sung một số nội dung, cập nhật số liệu của 6 tháng đầu năm 202 đánh giá toàn diện tình hình và đặc biệt biểu dương các lực lượng ở tuyến đầu, trong đó ngành y tế, công an, quân đội và các địa phương đang khẩn trương phòng, chống dịch. Đồng thời có thêm đánh giá kết quả bầu cử; bổ sung các vấn đề đánh giá các chính sách kinh tế, các gói hỗ trợ, giải ngân vốn đầu tư công./.
Khánh Vy