Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể đã trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 17/2/2005 của Bộ Chính trị khóa IX về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Bộ Chính trị đã chỉ ra rằng, mặc dù Thành phố Cần Thơ đã khai thác và phát huy tốt các tiềm năng, lợi thế cho phát triển; kinh tế tăng trưởng khá, chất lượng tăng trưởng được nâng lên; khẳng định vai trò trung tâm của Vùng đồng bằng sông Cửu Long. Nhưng thực tế cho thất, phát triển kinh tế của thành phố Cần Thơ chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và chưa thực sự là trung tâm động lực của Vùng đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh đó, cơ cấu kinh tế của thành phố chuyển dịch chậm, nhất là ngành công nghiệp; phát triển ngành dịch vụ chưa tạo ra được sự đột phá, chưa trở thành trung tâm dịch vụ lớn, đa ngành và chưa xây dựng được các khu liên kết sản xuất của Vùng.
Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, nhất là quy hoạch đô thị còn bất cập, thiếu bền vững. Kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, nhất là hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, chất lượng chưa cao, là điểm nghẽn đối với phát triển của thành phố Cần Thơ và Vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thành phố Cần Thơ chưa thực sự trở thành đô thị hạt nhân liên kết và kết nối vùng.
Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đề ra mục tiêu phát triển Thành phố đến năm 2030 là “Thành phố sinh thái, văn minh, hiện đại mang đậm bản sắc văn hóa sông nước đồng bằng sông Cửu Long; là trung tâm của vùng về dịch vụ thương mại, du lịch, logistics, công nghiệp chế biến, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, giáo dục đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ, văn hóa, thể thao; là đô thị hạt nhân Vùng đồng bằng sông Cửu Long…”.
Để đạt được mục tiêu nêu trên, Bộ Chính trị đã định hướng cho phép “Xây dựng cơ chế, chính sách đầu tư, tài chính và phân cấp quản lý đặc thù, phù hợp với năng lực của thành phố và có tính tương đồng với các thành phố trực thuộc Trung ương khác trong cả nước” và giao Ban cán sự đảng Chính phủ chỉ đạo xây dựng Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, ban hành.
Chính phủ đề xuất Thành phố Cần Thơ được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho thành phố vay lại với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 60% số thu ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp.
Hằng năm, ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách Thành phố không quá 70% số tăng thu ngân sách Trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách Thành phố so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao (sau khi thưởng vượt thu theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước) và các khoản thu ngân sách Trung ương hưởng 100% theo quy định.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trình bày Tờ trình của Chính phủ
Theo ông Nguyễn Văn Thể, dự thảo Nghị quyết quy định cho phép HĐND TP. Cần Thơ quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa 2 vụ trở lên với quy mô dưới 500ha. Thủ tướng Chính phủ quyết định việc phân cấp cho UBND TP. Cần Thơ phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chung đô thị đã được Thủ tướng phê duyệt. HĐND Thành phố được quyết định sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư của ngân sách Thành phố thực hiện chi trả thu nhập tăng thêm với mức không quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản.
Chính phủ cũng trình Khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ do Thủ tướng thành lập, có ranh giới địa lý, các doanh nghiệp có dự án đầu tư tại Khu liên kết được hưởng ưu đãi: Ưu tiên về thủ tục hải quan; ưu tiên về thời hạn nộp thuế theo pháp luật về thuế, hải quan; Hưởng ưu đãi đặc biệt theo Điều 20, Luật Đầu tư.
Thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội khẳng định, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội để thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ là đủ cơ sở chính trị, căn cứ thực tiễn, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về phát triển thành phố Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; tạo cơ chế thu hút đầu tư, nâng cao đời sống nhân dân, xây dựng thành phố Cần Thơ thành trung tâm phát triển của vùng, mang bản sắc sông nước đồng bằng sông Cửu Long.
Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị: Chính phủ cần làm rõ và quy định cụ thể, bao quát, hợp lý các nội dung thì mới đủ căn cứ để Quốc hội xem xét, quyết định. Bên cạnh đó, việc cho phép các dự án đầu tư tại Khu liên kết được hưởng ưu đãi đầu tư đặc biệt theo Điều 20 Luật Đầu tư cần được cân nhắc vì đó là mức ưu đãi đặc biệt lớn để áp dụng cho các dự án đặc biệt lớn (trên 3.000 tỉ đồng…). Nếu các dự án trong Khu liên kết không đáp ứng các tiêu chí theo Điều 20 Luật Đầu tư mà vẫn hưởng ưu đãi đặc biệt thì có thể sẽ ảnh hưởng đến mặt bằng chính sách và thu hút đầu tư tại các địa phương khác.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ, thống nhất hồ sơ dự thảo Nghị quyết đủ điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường, đề nghị Quốc hội cho phép thành phố Cần Thơ được phép thí điểm áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù.
Tại phiên họp, 100% ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành bổ sung Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp tục cho ý kiến vào một số nội dung dự thảo Nghị quyết tại đợt 2 của phiên họp thứ 6 trước khi trình Quốc hội./.
Đinh Trang