Nghiệm thu Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành”(sav.gov.vn) - Chiều 16/12/2021, tại Hà Nội, Hội đồng khoa học Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã tổ chức nghiệm thu Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Xây dựng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành” do TS. Nguyễn Văn Giáp - KTNN chuyên ngành Ia và ThS Nguyễn Danh Bình - KTNN chuyên ngành VI đồng Chủ nhiệm. PGS.TS Đoàn Xuân Tiên làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu. Theo Ban Chủ nhiệm Đề tài, trong quá trình hình thành và phát triển, KTNN luôn chú trọng và nâng cao trình độ, nghiệp vụ chuyên môn của Kiểm toán viên (KTV), nghiên cứu, tham khảo và vận dụng các chuẩn mực, quy trình và phương pháp tiếp cận kiểm toán tiên tiến, hiện đại trên thế giới vào hoạt động kiểm toán của KTNN. Đặc biệt, KTNN đã xây dựng và ban hành hệ thống chuẩn mực KTNN - Đây là tiền đề quan trọng để đưa phương pháp kỹ thuật kiểm toán hiện đại vào hoạt động KTNN ở Việt Nam. Để cụ thể hóa Hệ thống chuẩn mực KTNN, KTNN đã xây dựng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu theo từng lĩnh vực kiểm toán, trong đó có kiểm toán báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách Bộ, ngành. Nhìn chung, Hướng dẫn này đã được vận dụng đầy đủ trong các bước của quy trình kiểm toán, các hướng dẫn kiểm toán thuộc các lĩnh vực và hệ thống mẫu biểu hồ sơ kiểm toán. Tuy nhiên, việc tiếp cận đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu còn rất mới mẻ cả về nhận thức và thực tiễn áp dụng, đòi hỏi KTV phải có xét đoán chuyên môn và nhiều kinh nghiệm trong kiểm toán. Trong khi đó, hầu hết các KTV đang quen với phương pháp truyền thống nên sẽ có tâm lý ngại thay đổi, ngại tiếp cận với phương pháp làm mới. Vấn đề trọng yếu, rủi ro trong các cuộc kiểm toán còn ít được lưu tâm, việc xác định phương pháp kiểm toán chủ yếu dựa vào kinh nghiệm dẫn đến hoạt động kiểm toán thiếu chuyên nghiệp, tiềm ẩn rủi ro cao. Bên cạnh đó, Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu đối với lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC), báo cáo quyết toán (BCQT) ngân sách Bộ, ngành ban hành kèm theo Quyết định số 05/2019/QĐ-KTNN vẫn chưa chi tiết, cụ thể dẫn đến việc áp dụng còn gặp nhiều khó khăn. Xuất phát từ thực tế trên, việc nghiên cứu đề tài khoa học “Xây dựng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành” nhằm đánh giá thực trạng của KTNN trong việc đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu khi kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành; từ đó đề xuất định hướng và giải pháp để vận dụng hiệu quả Hướng dẫn của KTNN phù hợp với thực tiễn kiểm toán. Đề tài được kết cấu thành 2 chương: Chương 1 - Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành; Chương 2 - Xây dựng và vận dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành. Phát biểu tại buổi nghiệm thu, các thành viên Hội đồng đánh giá: Đề tài đã được tổ chức nghiên cứu công phu, nghiêm túc, khoa học. Đề tài đã hệ thống hóa làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành; những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng và vận dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành. Bên cạnh đó, đề tài đã phân tích rõ thực trạng áp dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành; Nghiên cứu kinh nghiệm về xây dựng và vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành của 03 quốc gia trên thế giới để rút ra 04 bài học cho KTNN Việt Nam. Hướng dẫn được ban đề tài xây dựng là khá chi tiết, đã bám sát hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu đối với lĩnh vực kiểm toán BCTC, BCQT ngân sách Bộ, ngành được ban hành kèm theo Quyết định số 05/2019/QĐ-KTNN ngày 31/12/2019 của Tổng Kiểm toán nhà nước. Để hoàn thiện đề tài, các thành viên Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban chủ nhiệm đề tài xem xét bổ sung thêm các ví dụ để hướng dẫn vận dụng đối với từng loại hình, đặc thù theo từng nhóm đơn vị dự toán sử dụng ngân sách; Đánh giá thực trạng kiểm toán của KTNN kể từ khi thực hiện Quyết định số 05/2019/QĐ-KTNN; Xác định rõ các hạn chế và nguyên nhân liên quan đến việc áp dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán đơn vị sử dụng ngân sách thuộc ngân sách Bộ, ngành thời gian vừa qua...   Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu phát biểu kết luận Kết luận buổi nghiệm thu, GS.TS Đoàn Xuân Tiên – Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự công phu, trách nhiệm của Ban Chủ nhiệm đề tài trong việc tổ chức nghiên cứu đề tài. Theo Chủ tịch Hội đồng, đề tài đã đưa ra nhiều đề xuất có tính ứng dụng cao, có thể trở thành cẩm nang hướng dẫn cho KTV khi vận dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu của KTNN vào thực tiễn kiểm toán các đơn vị dự toán thuộc ngân sách Bộ, ngành. Chủ tịch Hội đồng đề nghị Ban Chủ nhiệm tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý để chỉnh sửa, hoàn thiện Đề tài, trong đó lưu ý làm rõ mục tiêu nghiên cứu, sản phẩm đầu ra của Đề tài; bổ sung thêm nhiều ví dụ cụ thể trong quá trình thực hiện kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu theo Quyết định số 05/2019/QĐ-KTNN; rà soát lại một số nội dung đảm bảo tính chính xác, phù hợp với các văn bản quy định hiện hành... Đề tài được Hội đồng nghiệm thu thống nhất xếp loại Xuất sắc./. M. Thúy