Trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết hướng dẫn thi hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (Nghị quyết), Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, việc ban hành Nghị quyết là cấp bách và cần thiết, nhằm kịp thời triển khai thi hành Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội, trong đó có giao UBTVQH hướng dẫn việc tổ chức kỳ họp bất thường và hình thức họp trực tuyến, kết hợp giữa họp trực tiếp và trực tuyến; hướng dẫn về Hồ sơ về người được giới thiệu, tự ứng cử vào các chức danh để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn; thể lệ bỏ phiếu, mẫu phiếu biểu quyết, biên bản kiểm phiếu, biên bản kết quả biểu quyết bằng bỏ phiếu kín, biên bản niêm phong phiếu biểu quyết…
Dự thảo Nghị quyết gồm 5 Chương với 19 Điều, quy định về:
Kỳ họp bất thường theo hướng quy định cụ thể về cách thức xử lý yêu cầu tổ chức kỳ họp bất thường của các chủ thể có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Dự thảo Nghị quyết cũng quy định trình tự, thủ tục tiến hành xem xét, quyết định các nội dung tại kỳ họp bất thường thực hiện theo quy định về kỳ họp tại Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Nội quy kỳ họp Quốc hội và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Tổ chức kỳ họp Quốc hội theo hình thức họp trực tuyến hoặc kết hợp giữa họp trực tiếp và họp trực tuyến: Quy định nguyên tắc tổ chức kỳ họp, trong đó quy định cụ thể hình thức họp trực tuyến được thực hiện qua hệ thống hội nghị truyền hình giữa điểm cầu chính tại Hà Nội và điểm cầu tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác; điều kiện bảo đảm cho kỳ họp tổ chức theo hình thức trực tuyến.
Hồ sơ nhân sự và thể lệ bỏ phiếu kín: Hồ sơ nhân sự do cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu để Quốc hội bầu, phê chuẩn các chức danh trong bộ máy nhà nước, tài liệu khác trong hồ sơ trình Quốc hội cho thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội, bãi nhiệm đại biểu Quốc hội; miễn nhiệm, bãi nhiệm, phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn…
Hiệu lực thi hành: Để đảm bảo đồng bộ, đề nghị quy định Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 15/3/2023, cùng thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết số 71/2022/QH15 ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Báo cáo ý kiến về dự thảo Nghị quyết hướng dẫn thi hành một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Nghị quyết đã được Ban soạn thảo chuẩn bị thận trọng, kỹ lưỡng, bám sát yêu cầu, nội dung các quy định có liên quan của Nội quy kỳ họp Quốc hội. Ban soạn thảo đã tổ chức nghiên cứu, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, đúc kết kinh nghiệm từ tổng kết thực tiễn tiến hành các kỳ họp Quốc hội, nhất là các giải pháp đổi mới, sáng tạo, có hiệu quả trong tổ chức các kỳ họp trực tuyến và họp trực tiếp kết hợp với trực tuyến thời gian qua; đã lấy ý kiến tham gia của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội…
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo ý kiến về dự thảo Nghị quyết
Thường trực, Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với tên gọi, phạm vi điều chỉnh và nội dung của dự thảo Nghị quyết; đồng thời, xin có thêm một số ý kiến cụ thể để hoàn chỉnh văn bản trình UBTVQH xem xét, thông qua.
Về đối tượng áp dụng, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, quy định này chưa thống nhất với phạm vi điều chỉnh tại Điều 1 của dự thảo Nghị quyết, đề nghị chỉnh lý lại Điều 2 của dự thảo Nghị quyết, cụ thể là: “
Nghị quyết này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc tổ chức kỳ họp bất thường; tổ chức kỳ họp theo hình thức trực tuyến hoặc theo hình thức kết hợp giữa họp trực tiếp và họp trực tuyến; việc chuẩn bị hồ sơ nhân sự trình Quốc hội và thực hiện bỏ phiếu về công tác nhân sự tại kỳ họp Quốc hội, bầu Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội”.
Về nội dung trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành dự thảo Nghị quyết không quy định giới hạn các vấn đề, nội dung trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường để bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội và Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần hướng dẫn cụ thể hơn về tiêu chí xác định nội dung trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp bất thường để phù hợp với mục đích, yêu cầu tổ chức kỳ họp bất thường là chỉ xử lý những vấn đề lớn, quan trọng, cấp bách và thời gian tổ chức kỳ họp bất thường thường rất ngắn.
Liên quan đến người được mời tham dự, dự thính tại kỳ họp Quốc hội tổ chức theo hình thức họp trực tuyến (Điều 8), Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết về người được mời tham dự, dự thính tại kỳ họp Quốc hội được tổ chức theo hình thức họp trực tuyến và cho rằng, việc mở rộng quy định như tại khoản 2 Điều 8 là phù hợp với thực tiễn thực hiện thời gian qua và với quy định tại khoản 4 Điều 5 của Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Về hồ sơ trình Quốc hội quyết định về nhân sự, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị nghiên cứu bổ sung hướng dẫn cụ thể về hồ sơ đối với người ứng cử do đại biểu Quốc hội giới thiệu thêm hoặc tự ứng cử vào các chức danh để Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn quy định tại khoản 2 Điều 30 của Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Đề cập về thể lệ bỏ phiếu kín và mẫu phiếu biểu quyết về nhân sự,, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, việc chỉ quy định 02 trường hợp biểu quyết “Tán thành” và “Không tán thành” như trong dự thảo Nghị quyết là thống nhất với Quy chế bầu cử trong Đảng và phù hợp với thực tiễn thực hiện biểu quyết về nhân sự tại Quốc hội.
Cho ý kiến tại phiên họp, các ý kiến cơ bản nhất trí với các nội dung trong Tờ trình dự thảo Nghị quyết hướng dẫn thi hành Nội quy kỳ họp Quốc hội do và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật. Hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, các ý kiến đã tập trung góp ý vào các nội dung:
Các điều kiện để đảm bảo hồ sơ, dự thảo Nghị quyết trình UBTVQH xem xét thông qua tại phiên họp này, để có hiệu lực thi hành từ ngày 15/3/2023 cùng thời điểm có hiệu lực, Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội như đề xuất của Ban soạn thảo.
Sự phù hợp nội dung dự thảo Nghị quyết với chủ trương, đường lối của Đảng, mục đích quan điểm xây dựng, phạm vi điều chỉnh, tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo Nghị quyết với hệ thống pháp luật, tính khả thi của các quy định trong dự thảo Nghị quyết.
Các quy định cụ thể liên quan đến: Kỳ họp bất thường; Tổ chức kỳ họp Quốc hội theo hình thức họp trực tuyến hoặc kết hợp giữa hợp trực tiếp và họp trực tuyến; Hồ sơ nhân sự và thể lệ bỏ phiếu kín.
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, việc tổ chức Kỳ họp bất thường do yêu cầu chung, do có chỉ đạo từ Trung ương, UBTVQH cần chủ động đề xuất, cân nhắc quy định rõ về thời hạn gửi triệu tập trước khi Kỳ họp bắt đầu sao cho hợp lý, sát với thực tiễn, đảm bảo tính chặt chẽ, khả thi của Nghị quyết.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ, phân biệt rõ, quy định nhất quán đối với các trường hợp tham dự và dự thính trong cuộc họp trực tuyến. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị bổ sung quy định về việc lựa chọn người tham dự, dự thính cần có sự phù hợp với nội dung phiên họp, đúng theo hướng dẫn của Tổng Thư ký Quốc hội; trách nhiệm của người tham dự, dự thính phải chấp hành sự điều phối của Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội, đảm bảo quá trình tham dự/dự thính đúng theo các quy định của pháp luật.
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn
cho biết, UBTVQH đánh giá cao quá trình chuẩn bị hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết. Các tài liệu cơ bản đầy đủ theo quy định, đảm bảo chất lượng và đủ điều kiện để UBTVQH xem xét thông qua tại phiên họp này, để đảm bảo văn bản này được ban hành và có hiệu lực cùng với thời điểm có hiệu lực Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu thêm về tên của Nghị quyết có thể là tên là Nghị quyết quy định chi tiết hướng dẫn một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội.
Về các nội dung cụ thể, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, UBTVQH thảo luận và thống nhất về kỳ họp bất thường, tán thành với các quy định như trong dự thảo Nghị quyết. Trong đó có quy định cụ thể về cách thức xử lý yêu cầu của các chủ thể có thẩm quyền về việc tổ chức kỳ họp bất thường theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Nội quy kỳ họp Quốc hội. Dự thảo Nghị quyết cũng quy định trình tự, thủ tục tiến hành xem xét, quyết định các nội dung tại kỳ họp bất thường được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan về kỳ họp Quốc hội.
Về tổ chức kỳ họp Quốc hội theo hình thức họp trực tuyến hoặc kết hợp giữa họp trực tuyến trực tiếp và họp trực tuyến quy định của có tính chất nguyên tắc. Trong đó, quy định cụ thể hình thức họp trực tuyến được thực hiện qua hệ thống hội nghị truyền hình giữa các điểm cầu tại Hà Nội và điểm cầu tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, quy định UBTVQH sẽ quyết định việc áp dụng các hình thức họp trực tuyến khác trên cơ sở đề nghị của Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội để đảm bảo phù hợp với hình thức thực tế.
Về hồ sơ nhân sự và thể lệ bỏ phiếu kín, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định về hồ sơ nhân sự do cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu để Quốc hội bầu phê chuẩn các chức danh trong bộ máy Nhà nước, tài liệu khác trong hồ sơ trình Quốc hội cho thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội, bãi miễn đại biểu Quốc hội, miễn nhiệm, bãi nhiệm, phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn.
Về thể lệ bỏ phiếu kín tại Quốc hội, phiếu không hợp lệ, mẫu phiếu bầu hoặc phê chuẩn biên bản kiểm phiếu, biên bản kết quả biểu quyết biên bản, niêm phong, phiếu biên bản họp và biên bản kiểm phiếu bầu Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ Nhất của mỗi khóa Quốc hội đảm bảo thống nhất phù hợp với quy định của Đảng và quy định của pháp luật.
Với 100% thành viên UBTVQH tham gia biểu quyết tán thành, UBTVQH đã biểu quyết thông qua Nghị quyết. UBTVQH giao Thường trực Ủy ban Pháp luật chủ trì rà soát, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trên cơ sở ý kiến tại phiên họp, gửi lại xin ý kiến UBTVQH bằng văn bản để đảm bảo chặt chẽ, thống nhất và trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành./.
Ngọc Bích