Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo thẩm tra
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, về số vốn còn lại của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã quyết nghị tăng chi từ nguồn Ngân sách nhà nước (NSNN) tối đa 176 nghìn tỷ đồng, thực hiện chủ yếu trong 2 năm 2022 và 2023 để hỗ trợ, đầu tư các nhiệm vụ, dự án trong từng ngành, lĩnh vực. Căn cứ các kết luận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư vốn NSTW của Chương trình là 161.848,315 tỷ đồng. Số vốn còn lại chưa phân bổ là 14.151,685 tỷ đồng.
Về khả năng giải ngân vốn của Chương trình, Bộ trưởng cho biết, kế hoạch vốn NSTW năm 2023 đã được Quốc hội quyết nghị là 338.415 tỷ đồng, trong đó bố trí cho các nhiệm vụ, dự án của Chương trình là 137.844 tỷ đồng. Phần lớn các dự án thuộc Chương trình là dự án khởi công mới, khó có thể giải ngân hết số vốn được giao trong năm 2023. Trong khi đó, một số nhiệm vụ, dự án thuộc Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của các Bộ, địa phương có nhu cầu bổ sung nguồn vốn để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa vào khai thác sử dụng. Do đó, việc điều hòa linh hoạt giữa kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình là hết sức quan trọng, cấp thiết.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình
Bộ trưởng cho biết, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự giám sát và đồng hành của Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, việc thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025, Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH đã tạo ra không gian phát triển mới, động lực mới, năng lực mới cho các ngành, lĩnh vực, các địa phương, góp phần quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc hoàn thiện thủ tục đầu tư các dự án, việc phân bổ vốn vẫn còn chậm so với yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết số 69/2022/QH15 có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu.
Bộ trưởng kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo các địa phương rà soát, cân đối vốn NSNN để thu hồi toàn bộ số vốn ứng trước còn lại chưa được báo cáo, thu hồi theo quy định của pháp luật. Trên cơ sở đề nghị của địa phương, Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn Ngân sách Trung ương (NSTW) giai đoạn 2021-2025, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh giao kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn Ngân sách địa phương (NSĐP) giai đoạn 2021-2025 để thu hồi vốn ứng trước của từng nhiệm vụ, dự án. Chính phủ báo cáo Quốc hội kết quả thu hồi ứng trước vào cuối kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Trình bày Báo cáo thẩm tra Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, việc Chính phủ rà soát, hoàn thiện Tờ trình về phương án phân bổ vốn Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) giai đoạn 2021-2025 và Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV là cần thiết, theo đúng kết luận của UBTVQH và đúng thẩm quyền của Quốc hội. Tuy nhiên, Chính phủ tổng hợp trình UBTVQH chậm, không đảm bảo quy định về thời hạn trình theo quy định tại Nghị quyết số 69 và Nghị quyết số 70/2022/QH15 của Quốc hội. Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm và giải trình làm rõ nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm đơn vị, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tình trạng trên và báo cáo Quốc hội
Về giao danh mục, mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KTXH (đợt 3), Chính phủ kiến nghị trình Quốc hội xem xét, quyết định phân bổ, giao danh mục sử dụng vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với tổng số là 13.369,468 tỷ đồng đối với 45 dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn.
Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí việc rà soát, bố trí vốn đối với các dự án đã đủ thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội. Đồng thời kiến nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện danh mục nhiệm vụ, dự án được phân bổ vốn, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43.
Liên quan đến phân bổ, giao KHĐTCTH nguồn vốn NSTW giai đoạn 2021-2025, Chính phủ kiến nghị phân bổ, giao KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 là 87.359,227 tỷ đồng, trong đó: 80.590,227 tỷ đồng cho 4 nhiệm vụ, 180 dự án đã đáp ứng đủ điều kiện, hoàn thiện thủ tục đầu tư trước ngày 31/3/2023 và 6.769 tỷ đồng cho các 02 dự án Bộ Quốc phòng đã hoàn thiện thủ tục đầu tư sau ngày 31/3/2023.
Ủy ban TCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc, tiêu chí theo quy định của Luật Đầu tư công và Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên đề nghị lưu ý: Số vốn 24.594,3 tỷ đồng vốn bố trí cho 03 dự án quan trọng quốc gia, 01 dự án đường cao tốc đã được dự kiến phân bổ trong tổng số vốn KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải.
Về phân bổ 444,407 tỷ đồng còn lại của CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bố trí cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban TCNS nhất trí kiến nghị Quốc hội cho phép phân bổ đối với khoản vốn này, nhằm tạo điều kiện để thực hiện hiệu quả CTMTQG.
Chủ nhiệm Ủy ban TCNS cũng nhất trí đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội cho phép điều chỉnh KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 trong nội bộ của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương.
Liên quan đến việc thu hồi vốn ứng trước NSTW trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ rà soát kỹ, chịu trách nhiệm về số liệu cụ thể và xác định rõ trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với các Bộ, địa phương và làm rõ căn cứ pháp lý để xử lý các tồn đọng này báo cáo Quốc hội theo quy định của pháp luật và các Nghị quyết của Quốc hội.
Về phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2023 của CTMTQG, Chính phủ kiến nghị phân bổ 1.208,188 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn năm 2023 còn lại của CTMTQG. Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí trình Quốc hội phương án phân bổ số vốn này. Tuy nhiên đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, phân bổ vốn sớm để có cơ sở thực hiện, đảm bảo khả năng giải ngân sớm.
Về việc điều hòa linh hoạt giữa KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KTXH, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ tiếp tục quyết liệt triển khai thực hiện, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43, Luật Đầu tư công và đánh giá kỹ lưỡng tình hình thực hiện, các khó khăn, vướng mắc./.
Ngọc Bích