Kết quả biểu quyết thông qua Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi). Ảnh: Đ. KHOA
Phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước chậm nhất là 12 tháng sau khi kết thúc năm ngân sách
Tiếp thu ý kiến của Kiểm toán nhà nước (KTNN) và các Bộ, địa phương, Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) đã quy định các mốc thời gian cụ thể các đơn vị dự toán, Ủy ban nhân dân, các Bộ gửi báo cáo quyết toán.
Cụ thể, Điều 71 quy định thời hạn và trình tự quyết toán ngân sách địa phương:
Trên cơ sở kết quả xét duyệt, tổng hợp đối với quyết toán ngân sách của các đơn vị dự toán cấp I thuộc cấp mình và báo cáo quyết toán ngân sách cấp dưới đã được Hội đồng nhân dân phê chuẩn, cơ quan tài chính ở địa phương tổng hợp, lập quyết toán ngân sách địa phương trình Ủy ban nhân dân cùng cấp.
Ủy ban nhân dân báo cáo Thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết toán ngân sách địa phương để cho ý kiến và tiếp thu, hoàn chỉnh để trình Hội đồng nhân dân.
Hội đồng nhân dân cấp xã xem xét, phê chuẩn báo cáo quyết toán ngân sách cấp mình trước ngày 31/3 năm sau, gửi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chậm nhất sau 05 ngày làm việc, kể từ ngày báo cáo quyết toán được phê chuẩn. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổng hợp, lập quyết toán ngân sách địa phương, gửi Bộ Tài chính, KTNN trước ngày 01/5 năm sau, trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh để phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương trước ngày 01/7 năm sau.
Trong trường hợp quyết toán ngân sách các cấp ở địa phương chưa được Hội đồng nhân dân phê chuẩn, Ủy ban nhân dân cùng cấp tiếp tục làm rõ những nội dung Hội đồng nhân dân yêu cầu và trình lại vào thời gian do Hội đồng nhân dân quyết định, chậm nhất là sau 10 ngày làm việc.
Tại Điều 72 về thời hạn và trình tự quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN), Luật quy định:
Các đơn vị dự toán cấp I thuộc ngân sách trung ương lập báo cáo quyết toán thu, chi ngân sách thuộc phạm vi quản lý gửi về Bộ Tài chính, KTNN trước ngày 05/7 năm sau.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh gửi Bộ Tài chính, KTNN báo cáo quyết toán ngân sách địa phương đã được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh phê chuẩn trước ngày 05/7 năm sau.
Bộ Tài chính tổng hợp, lập báo cáo quyết toán NSNN trình Chính phủ và gửi KTNN chậm nhất ngày 15/8 năm sau.
Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết toán NSNN chậm nhất ngày 20/9 năm sau để cho ý kiến và tiếp thu, hoàn chỉnh để trình Quốc hội.
Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN chậm nhất là 12 tháng sau khi kết thúc năm ngân sách.
Trình tự, thủ tục thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về phê chuẩn quyết toán NSNN do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.
Trong trường hợp quyết toán NSNN chưa được Quốc hội phê chuẩn thì Chính phủ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình và cơ quan KTNN phải tiếp tục làm rõ những nội dung Quốc hội yêu cầu để trình Quốc hội vào thời gian do Quốc hội quyết định.
Về kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN, báo cáo quyết toán ngân sách địa phương, Luật quy định: KTNN thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN trước khi trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn.
KTNN thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương trước khi gửi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, phê chuẩn.
Quang cảnh Phiên họp. Ảnh: VPQH
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật NSNN (sửa đổi), qua thảo luận, ý kiến ĐBQH đề nghị xem xét điều chỉnh thời hạn kiểm toán phù hợp với tiến độ lập và phê chuẩn quyết toán ngân sách, bảo đảm tính khả thi trong thực hiện do Dự thảo Luật rút ngắn thời hạn lập quyết toán ngân sách địa phương 5 tháng so với quy định hiện hành.
Về vấn đề này, Chính phủ cho biết, căn cứ yêu cầu rút ngắn thời gian quyết toán theo Nghị quyết 22/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội xuống còn 12 tháng; Dự thảo Luật đã tiếp thu ý kiến của KTNN và các Bộ, địa phương, quy định các mốc thời gian cụ thể các đơn vị dự toán, UBND, các Bộ gửi báo cáo quyết toán.
Chính phủ sẽ giao cơ quan chuyên môn tiếp tục phối hợp với KTNN để rà soát, đề xuất sửa đổi những nội dung liên quan đến Luật KTNN để phù hợp với việc rút ngắn thời hạn phê chuẩn quyết toán NSNN từ 18 tháng xuống 12 tháng.
Phân cấp thẩm quyền lập, điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước cho Chính phủ
Một trong những điểm đáng chú ý của Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) là Quốc hội đã phân cấp thẩm quyền quyết định lập, điều chỉnh dự toán NSNN cho Chính phủ.
Theo đó, Chính phủ lập dự toán điều chỉnh NSNN trong trường hợp có biến động làm tăng mức vay, bội chi so với dự toán đã phân bổ, trình Quốc hội quyết định. Dựa vào nghị quyết của Quốc hội, UBND các cấp lập dự toán điều chỉnh ngân sách địa phương, trình HĐND cùng cấp quyết định.
Chính phủ cũng quyết định điều chỉnh dự toán thu, chi của một số Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương và một số tỉnh, thành phố. Việc điều chỉnh này không làm tăng tổng mức vay, bội chi ngân sách và cần báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, việc phân cấp Chính phủ quyết điều chỉnh dự toán ngân sách nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tăng cường phân cấp, phân quyền. Đây cũng là vấn đề cấp bách, cần tháo gỡ ngay để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhằm tạo sự chủ động trong quản lý, điều hành ngân sách, giảm thủ tục hành chính, nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương.
Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, HĐND, UBND cấp tỉnh, cấp xã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.
Về thẩm quyền quyết định việc sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán và dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, nhằm tạo điều kiện sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách một cách chủ động, kịp thời, hiệu quả, Dự thảo Luật quy định giao Chính phủ quản lý điều hành, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả thực hiện và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Đồng thời, quy định tương ứng việc giao Ủy ban nhân dân các cấp sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán và dự toán chi còn lại của ngân sách địa phương.
Đồng thời, Dự thảo Luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ quy định: Khoản tài trợ, đóng góp tự nguyện; khoản viện trợ không hoàn lại cho Nhà nước, Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương.
Cũng nhằm tăng tính chủ động, linh hoạt trong tổ chức thực hiện NSNN, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung tăng trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong thực hiện chi ngân sách, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi ngân sách của cơ quan Kho bạc Nhà nước; đồng thời, bổ sung quy định quỹ dự trữ tài chính được sử dụng để tạm ứng cho các chương trình, nhiệm vụ, dự án kết cấu hạ tầng quan trọng trên địa bàn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và phải hoàn trả trong vòng 36 tháng kể từ ngày tạm ứng; tổng các khoản tạm ứng tối đa không quá 50% số dư đầu năm của quỹ nhằm đảm bảo đảm bảo sử dụng linh hoạt, hiệu quả, kịp thời đối với Quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh.
Về sử dụng số tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, thực tiễn điều hành NSNN thời gian qua cho thấy, tình hình quốc tế và trong nước diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường; đồng thời thực hiện nhiều yêu cầu, chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn mới về phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, Dự thảo Luật không quy định thứ tự ưu tiên trong xử lý nguồn tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách đảm bảo linh hoạt trong tổ chức thực hiện.
N.HỒNG