(sav.gov.vn) - Thanh tra Chính phủ vừa có văn bản gửi Chính phủ về việc xử lý sau thanh tra, khắc phục những tồn tại, hạn chế, xử lý vi phạm tại dự án nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình và Công ty TNHH Một thành viên Đạm Ninh Bình sau khi Phó thủ tướng Trương Hòa Bình có văn bản giao Thanh tra Chính phủ làm rõ tổng mức thiệt hại về kinh tế tại dự án nhà máy đạm Ninh Bình; xác định các nội dung vi phạm; chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng xử lý theo quy định và báo cáo Thủ tướng trước ngày 1/5/2018.
Nhà máy Đạm Ninh Bình
Nhà máy đạm Ninh Bình lỗ luỹ kế trong 4 năm liên tiếp 2012 - 2016 gần 3.100 tỷ đồng
Theo đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương kiểm điểm, xác định trách nhiệm đối với tổ chức cá nhân liên quan và đưa ra các biện pháp khắc phục tồn tại, sai phạm của dự án nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình và Công ty TNHH Một thành viên Đạm Ninh Bình.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị giao Kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán toàn diện dự án; giao Bộ Công an tiến hành điều tra, xử lý các sai phạm theo quy định pháp luật.
Sau khi có kết quả xử lý của Bộ Công Thương, Kiểm toán nhà nước và Bộ Công an, nếu còn có những nội dung cần thiết phải xử lý, Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra theo chỉ đạo của Chính phủ.
Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình có tổng mức đầu tư là 667 triệu USD, công suất thiết kế 560.000 tấn Urê/năm, được xây dựng tại Khu công nghiệp Khánh Phú, tỉnh Ninh Bình, do Tập đoàn Hoá chất Việt Nam (Vinachem) làm chủ đầu tư và Tổng công ty Thiết kế và thầu khoán Hoàn Cầu Trung Quốc làm tổng thầu EPC. Đây là dự án lớn nhất của Vinachem, do tập đoàn sở hữu 100% nhưng vốn tự có là 100 triệu USD, còn lại Eximbank Trung Quốc cho vay 250 triệu USD, lãi suất ưu đãi 4%/năm, cố định trong vòng 15 năm, với điều kiện phải ký hợp đồng với nhà thầu HQC của Trung Quốc.
Dự án được khởi công ngày 10/5/2008, nhà thầu EPC bàn giao quyền chỉ huy Nhà máy cho Ban quản lý dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình ngày 23/9/2012. Ban quản lý dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình giao tạm thời nguyên trạng Nhà máy cho Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đạm Ninh Bình tiếp nhận, quản lý và vận hành từ ngày 15/10/2012 cho đến nay. Tuy nhiên ngay khi đi vào vận hành, doanh nghiệp đã lỗ 75 tỷ và luỹ kế trong 4 năm liên tiếp (2012 - 2016) lỗ gần 3.100 tỷ đồng. Nguyên nhân lỗ nghìn tỷ được lãnh đạo nhà máy lý giải là chi phí sản xuất cao hơn giá thành, hàng tồn kho lớn trong khi giá urê trên thị trường lao dốc...
Bộ Công thương đã thanh tra kết luận chỉ ra nhiều sai phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng Dự án Nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình và hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đạm Ninh Bình. Bộ Công Thương đã yêu cầu Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Ban quản lý dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình và Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đạm Ninh Bình kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến những sai phạm, khuyết điểm; xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật. Bộ đã giao các đơn vị chức năng của Bộ đề xuất giải pháp khắc phục khó khăn, ổn định sản xuất của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Đạm Ninh Bình, không để thất thoát tài sản của Nhà nước, đảm bảo quyền lợi của người lao động; đôn đốc, giám sát việc thực hiện Kết luận thanh tra.
Kiểm toán nhà nước khảo sát thu thập thông tin và phát hiện Tập đoàn Hóa chất Việt Nam chưa thực hiện quyết toán dự án Nhà máy đạm Ninh Bình theo qui định của Nhà nước.
Dự án nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình nằm trong 12 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, yếu kém, thua lỗ ngành Công thương. Thanh tra Chính phủ có văn bản báo kết quả rà soát việc triển khai công tác thanh tra, kiểm toán điều tra đối với 12 dự án. Theo Bộ Công thương, hiện Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng – Bộ Công an đang tiến hành xác minh, thu thập tài liệu liên quan và có văn bản yêu cầu Tập đoàn Hóa chất cung cấp tài liệu, chứng từ liên quan đến dự án Đạm Ninh Bình. Kiểm toán nhà nước hiện đã cử tổ khảo sát đến dự án thu thập thông tin, hồ sơ, tài liệu liên quan và phát hiện Tập đoàn Hóa chất Việt Nam chưa thực hiện quyết toán Dự án theo qui định của Nhà nước.
Theo đó, hồ sơ quyết toán Hợp đồng EPC do Ban Quản lý Dự án Đạm Ninh Bình lập chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Quyết toán Hợp đồng EPC còn thiếu các yêu cầu thanh toán của nhà thầu, hóa đơn tài chính, các hồ sơ hoàn công, QC các thiết bị… do không được nhà thầu Trung Quốc cung cấp hồ sơ để thực hiện quyết toán.
Bên cạnh đó, chi phí xây dựng của gói thầu EPC không có hồ sơ hoàn công toàn bộ hạng mục, công trình; không có hồ sơ hoàn công các hạng mục thay đổi thiết kế; các hạng mục bổ sung, thay đổi chưa được phê duyệt thiết kế, dự toán điều chỉnh làm cơ sở cho việc điều chỉnh giá hợp đồng. Chi phí thiết bị của gói thầu EPC chưa đủ hồ sơ, tài liệu.
Một số thiết bị nghiệm thu tại công trường chênh lệch với kê khai hải quan nhưng chưa xác định nguyên nhân; một số thiết bị được quyết toán chi phí lắp đặt nhưng không được quyết toán chi phí mua sắm…
Chủ đầu tư và nhà thầu thi công gói thầu EPC chưa đạt được một số thỏa thuận để quyết toán, thanh lý hợp đồng EPC như: Tổng chi phí cho chạy thử vượt so với hợp đồng, tiến độ thực hiện của nhà thầu chậm so với cam kết. Ngoài ra, một số hạng mục ngoài gói thầu EPC chưa đủ hồ sơ, tài liệu để xác định chi phí đầu tư như chi phí đoàn công tác Trung Quốc dự họp với nhà thầu, chi phí lập hồ sơ yêu cầu gói thầu chi phí thăm quan nước ngoài…
Với tình trạng hồ sơ như trên, Kiểm toán nhà nước không có đủ căn cứ, cơ sở để thực hiện việc kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành mà chỉ có thể kiểm toán tuân thủ đối với Dự án.
Tuy nhiên, nội dung này, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng, Bộ Công an đã có văn bản đề nghị cung cấp tài liệu trong quá trình hồ sơ, tài liệu liên quan.
Kiểm toán nhà nước đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam thực hiện việc quyết toán Dự án theo đúng qui định của Nhà nước. Sau khi hồ sơ quyết toán đảm bảo, Kiểm toán nhà nước sẽ kịp thời tiến hành kiểm toán./.
Nguyễn Dũng