Phiên họp có sự tham dự của các thành viên thường trực Ủy ban TCNS; đại diện Lãnh đạo các Ủy ban của Quốc hội, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài Nguyên – Môi trường, Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan, Tổng cục Địa chất... Đại diện cho Kiểm toán nhà nước (KTNN) - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đoàn Xuân Tiên dự phiên họp.
Trình bày dự thảo Báo cáo quyết toán NSNN năm 2016 của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải cho biết, dự toán thu NSNN năm 2016 tăng so với dự toán, chủ yếu từ tăng thu từ tiền sử dụng đất và thu từ cổ tức, lợi nhuận còn lại từ các DNNN. Dự toán chi NSNN, tăng so với dự toán, chủ yếu là tăng chi phát triển từ nguồn tăng thu tiền sử dụng đất và nguồn năm trước chuyển sang theo quy định của Luật NSNN.
Báo cáo của Chính phủ ghi nhận, việc tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp đồng bộ nhằm phấn đấu phục hồi tăng trưởng kinh tế, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị đã góp phần tác động quan trọng đến kết quả thu, chi ngân sách năm 2016. Tuy nhiên công tác quản lý NSNN ở một số đơn vị, địa phương còn một số bất cập, hạn chế, cần tiếp tục có giải pháp khắc phục hiệu quả. Điển hình là tình trạng chi chuyển nguồn tăng so với năm trước; tình trạng chi tiêu sai chế độ, định mức vẫn diễn ra; việc triển khai nhiệm vụ chi ngân sách ở một số Bộ, cơ quan trung ương, địa phương còn chậm so với quy định…
Trình bày về nguyên nhân các kiến nghị của KTNN đối với quyết toán NSNN năm 2015 chưa thực hiện được, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết là do: Một số đơn vị đang gặp khó khăn về tài chính; các kiến nghị liên quan đến xuất toán, thu hồi nộp NSNN chưa thực hiện triệt để do phải thu dần vào thu nhập của đơn vị, cá nhân theo quy định, hoặc đang tổ chức xử lý; các khoản kiến nghị ghi thu, ghi chi cần có thời gian rà sát, kiểm tra để xử lý theo quy định...
Trình bày báo cáo tóm tắt kiểm toán quyết toán NSNN năm 2016, đại diện KTNN cho biết, báo cáo được xây dựng trên cơ sở tổng hợp kết quả kiểm toán của 283 báo cáo kiêm toán tại 229 đơn vị, đầu mối, chủ đề được kiểm toán trong năm 2017 đối với niên độ NSNN 2016.
Đánh giá về quản lý thu NSNN, KTNN cho rằng thu NSNN mặc dù vượt dự toán nhưng chủ yếu tăng thu chủ yếu từ tiền sử dụng đất; Một số bộ, cơ quan Trung ương, địa phương lập, giao dự toán thu chứ đúng quy định, dự kiến chưa đầy đủ, bao quát hết nguồn thu trên địa bàn..;Tình trạng hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí, từ đó tính thiếu thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp và lợi nhuận còn lại nộp NSNN vẫn diễn ra phổ biến tại doanh nghiệp, đơn vị được kiểm toán; Nợ thuế có xu thế tăng cao…
Quản lý chi NSNN còn tồn tại một trong lĩnh vực lập và giao dự toán chi đầu tư; Lập và giao dự toán chi thường xuyên. Công tác chấp hành dự toán chi NSNN còn xảy ra tình trạng như: Phê duyệt dự án đầu tư không đúng trình tự, không phù hợp với quy hoạch vùng; xác định tổng mức đầu tư còn sai sót, thiếu chính xác; phê duyệt dự toán vượt tổng mức đầu tư; công tác thanh, quyết toán tại hầu hết các dự án còn sai sót…Việc cơ cấu lại chi NSNN gắn với đổi mới khu vực sự nghiệp công lập theo cơ chế tự chủ còn chậm. Chi chuyển nguồn năm 2016 sang năm 2017 tăng cao so với năm 2015…
Bên cạnh đó, theo KTNN, nợ công tiếp tục gia tăng so với năm 2015, gần chạm ngưỡng Quốc hội cho phép; hệ số thanh toán trả nợ khá cao, gây áp lực bố trí nguồn trả nợ…
Trên cơ sở báo cáo của Chính phủ và báo cáo của KTNN, Ủy ban TC-NS dự thảo Báo cáo thẩm tra quyết toán NSNN năm 2016, tập trung phân tích một số hạn chế nổi bật trong công tác quản lý, điều hành, sử dụng ngân sách năm 2016.
Báo cáo thẩm tra cho rằng, việc thực hiện và quyết toán thu NSNN 2106 còn một số hạn chế: Chất lượng công tác dự báo còn hạn chế, việc tính toán các yếu tố phát sinh ảnh hưởng tới nguồn thu trong năm chưa đảm bảo dẫn đến việc lập và giao dự toán thu chưa sát thực tế; Dự toán thuế GTGT hàng nhập khẩu phải hoàn năm 2016 không sát với số thực tế phát sinh; Công tác quản lý thu vẫn còn xảy ra tình trạng trốn lậu thuế, thất thu ngân sách, nợ đọng thuế lớn.
Trong hoạt động chi NSNN, việc lập và giao dự toán chi chưa bao quát hết các nhiệm vụ chi nên phải bổ sung dự toán trong quá trình thực hiện, vẫn còn tình trạng giao dự toán chậm so với quy định, giao dự toán chi đầu tư phát triển chậm về thời gian, chưa đúng đối tượng, chưa tuân thủ kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020; Tổng chi NSNN vượt dự toán song một số nhiệm vụ chi quan trọng, đảm bảo cho phát triển bền vững lại không đạt dự toán như chi cho giáo dục, đào tạo và dạy nghề; Chi cho sự nghiệp y tế; Chi sự nghiệp khoa học công nghệ; Chi sai chế độ, sử dụng sai nguồn kinh phí ở các đơn vị sử dụng ngân sách, các chủ đầu tư và cả trong điều hành ngân sách vẫn tái diễn; Nợ đọng XDCB vẫn chưa được xử lý dứt điểm; Quản lý chi chuyển nguồn, kết dư NSNN còn nhiều bất cập.
Đối với việc phân bỏ và quyết toán vốn cho 4 dự án đường cao tốc do Tổng công ty đường cao tốc VN - VEC làm chủ đầu tư, Thường trực UBTCNS đề nghị Chính phủ rà soát tổng thế, đánh giá rõ nguyên nhân, tính toán chi phí, lợi ích, báo cáo rõ việc triển khai thực hiện các dự án, đề xuất phương án xử lý để xin ý kiến Bộ Chính trị, trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Đối với việc thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN, Thường trực UBTCNS đề nghị Chính phủ đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm các kết luận, kiến nghị của KTNN. Đồng thời đề nghị KTNN xem xét, có ý kiến phản hồi chính thức đối với các kiến nghị chưa thống nhất, đang trong quá trình giải trình để xử lý dứt điểm các kiến nghị kiểm toán.
Về bội chi NSNN, UBTCNS đề nghị Chính phủ cần quan tâm và quyết liệt hơn trong điều hành ngân sách để kiểm soát bội chi năm 2017 và các năm sau trong giới hạn Quốc hội cho phép, đảm bảo thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết 25/2016/QH14 của Quốc hội là tỷ lệ bội chi NSNN cả giai đoạn 2016-2020 không quá 3,9% GDP.
Thảo luận tại p
hiên họp, các đại biểu đã tập trung phân tích và thống nhất về một số nội dung, số liệu quyết toán NSNN năm 2016. Trên cơ sở đó, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Đức Hải yêu cầu Bộ Tài chính, KTNN sớm gửi báo cáo chính thức để cơ quan thẩm tra hoàn thiện báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Bên cạnh đó, các ý kiến cũng đề nghị Chính phủ cần có các giải pháp quyết liệt để chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương ngân sách, đặc biệt là tình trạng chi chuyển nguồn ngày càng tăng cao; nợ đọng thuế lớn; giải ngân vốn đạt tỷ lệ thấp…
Trong khuôn khổ nội dung của phiên họp, các đại biểu cũng nghe và thảo luận Báo cáo của Chính phủ, Dự thảo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban TCNS về đánh giá bổ sung tình hình thực hiện NSNN năm 2017, triển khai thực hiện dự toán NSNN năm 2018. Báo cáo này cũng sẽ được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 24 tới đây./.
Ngọc Bích