Tính đến thời điểm hiện tại, các đơn vị thực hiện kiểm toán đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao theo Kế hoạch kiểm toán (KHKT) năm 2021. Qua thực tiễn kiểm toán, các đơn vị đã thẳng thắn chỉ ra những vướng mắc, bất cập, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất giải pháp để nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán bổ sung, cũng như các cuộc kiểm toán của năm 2022.
Qua thực tiễn kiểm toán, các đơn vị đã chỉ ra những vướng mắc, bất cập, từ đó đề xuất giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán
Sự phức tạp về phạm vi, đối tượng kiểm toán và trùng lặp trong kiểm toán
Tính đến thời điểm hiện tại, KTNN chuyên ngành VII đã cơ bản hoàn thành các cuộc kiểm toán theo kế hoạch, trong đó 9/12 cuộc đã phát hành báo cáo kiểm toán theo đúng tiến độ; đang tổng hợp, lập báo cáo kiểm toán của 3 cuộc kiểm toán vừa kết thúc đợt 3. Các cuộc kiểm toán do đơn vị chủ trì đã đảm bảo tuân thủ, chấp hành nghiêm túc các quy định của KTNN và đạt kết quả cao. Cùng với những kết quả đạt được, KTNN chuyên ngành VII cũng nhìn nhận rõ những khó khăn qua quá trình thực hiện kiểm toán.
Đại diện KTNN chuyên ngành VII cho biết, đơn vị đã nghiêm túc áp dụng đầy đủ, thực chất các quy trình kiểm toán, hồ sơ mẫu biểu và hệ thống chuẩn mực KTNN vào hoạt động kiểm toán. Tuy nhiên, qua thực tiễn cho thấy việc thực hiện lập KHKT dựa trên xác định trọng yếu và đánh giá rủi ro vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện đối với một số đơn vị như: Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Hợp tác xã, Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam...
Đại diện lãnh đạo KTNN khu vực I cho biết, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đơn vị gặp phải không ít vướng mắc, bên cạnh những khó khăn chung do dịch bệnh mang lại. Điển hình như Chuyên đề kiểm toán “Việc quản lý quy hoạch, cấp phép xây dựng tại các đô thị giai đoạn 2017-2020 trên địa bàn Hà Nội, Bắc Ninh” gặp khó khăn do sự phức tạp về phạm vi, đối tượng kiểm toán cũng như các cơ chế, quy định hiện hành liên quan đến quy hoạch, cấp phép xây dựng. Cụ thể, Hà Nội và Bắc Ninh là 2 địa phương có số lượng và diện tích đô thị lớn, đa dạng với hiện trạng quy hoạch đa phần liên quan đến dân cư cũ. Do vậy, việc nghiên cứu, đánh giá sự phù hợp của quy hoạch rất khó khăn, đòi hỏi thời gian, công sức và đặc biệt là trình độ chuyên môn ở tầm chuyên gia.
Ngoài ra, dù KHKT năm đã được thực hiện đúng quy định nhưng nội dung, đơn vị, thời gian kiểm toán vẫn có sự trùng lặp với một số đoàn thanh tra, kiểm tra khác, ảnh hưởng đến việc lựa chọn mẫu kiểm toán cũng như việc cung cấp tài liệu, giải trình ý kiến của các đơn vị được kiểm toán. Bên cạnh đó, Đoàn kiểm toán cũng nhận thấy một số vấn đề trong Đề cương kiểm toán như: Xác định thời kỳ kiểm toán chưa đảm bảo tính tổng thể; một số nội dung kiểm toán có phạm vi rất rộng nên khó có khả năng đánh giá đầy đủ, chính xác trong điều kiện hạn chế về thời gian và nhân lực…
Tiếp tục đổi mới phương pháp, nội dung kiểm toán
Có thể nói, trong bối cảnh thực hiện kiểm toán đầy khó khăn, thách thức, song các đơn vị kiểm toán đã nỗ lực khắc phục, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Cùng với việc rút ra bài học kinh nghiệm qua thực tế kiểm toán, các đơn vị cũng chủ động đề xuất, áp dụng các giải pháp, tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán.
Để có được những kết quả như vừa qua, Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành VII Vũ Văn Cường cho biết, trên cơ sở nhiệm vụ kiểm toán theo kế hoạch được giao, đơn vị đã bám sát các văn bản chỉ đạo của Tổng Kiểm toán nhà nước, các quy định, quy trình kiểm toán của Ngành để tập trung chủ động xây dựng phương án kiểm toán và KHKT; khảo sát thu thập thông tin chi tiết từng đối tượng kiểm toán; lập kế hoạch nhân sự từng đợt kiểm toán; xác định đầy đủ mục tiêu, trọng tâm, nội dung phù hợp với các cuộc kiểm toán. “Tinh thần này sẽ được đơn vị phát huy, nâng cao hơn nữa để thực hiện nhiệm vụ kiểm toán trong thời gian tới” - Kiểm toán trưởng Vũ Văn Cường nhấn mạnh và cho biết, đơn vị sẽ tiếp tục đổi mới, rút ngắn thời gian thực hiện khảo sát; phấn đấu rút ngắn thời gian kiểm toán tại các đầu mối chi tiết từ 5 - 10 ngày/1 đơn vị đầu mối kiểm toán.
Đây cũng là giải pháp trọng tâm được KTNN khu vực I đặt ra nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm toán. Theo đại diện lãnh đạo đơn vị, trên cơ sở tài liệu thu thập để lập KHKT, nếu cần làm rõ nội dung nào hoặc phát sinh thêm yêu cầu cung cấp thêm tài liệu thì đoàn khảo sát mới lập kế hoạch để trực tiếp xuống đơn vị khảo sát, tránh ảnh hưởng nhiều tới hoạt động thường xuyên của đơn vị được kiểm toán. Trong đó, chú trọng đến việc tổ chức khảo sát sớm để tạo sự chủ động, thuận lợi hơn cho hoạt động kiểm toán.
Rút kinh nghiệm qua thực tiễn kiểm toán, lãnh đạo KTNN khu vực I cũng đề xuất, trước tiên, đề cương và KHKT cần được xây dựng theo hướng tập trung vào những nội dung trọng yếu và linh hoạt trong việc chọn mẫu kiểm toán. Đơn cử, khi thực hiện các cuộc kiểm toán quy hoạch, cấp phép xây dựng, đoàn kiểm toán nên chọn mẫu các dự án, công trình có lợi thế vị trí về đất đai, không nhất thiết phải chọn các dự án có quy mô diện tích lớn. Các dự án có lợi thế về đất đai thường xảy ra sai phạm về điều chỉnh quy hoạch hoặc giấy phép xây dựng.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm toán cũng là yêu cầu trọng tâm được lãnh đạo KTNN thường xuyên quán triệt, chỉ đạo các đơn vị kiểm toán thực hiện. Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị tổng kết công tác năm của các đơn vị kiểm toán, lãnh đạo KTNN đã nhấn mạnh một số yêu cầu, giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm toán. Trong đó, các đơn vị cần quán triệt triển khai Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN cũng như các văn bản pháp luật có liên quan; đổi mới phương pháp, nội dung kiểm toán, tập trung kiểm toán theo chiều sâu, có trọng tâm, trọng điểm; xác định nội dung kiểm toán theo hướng đi sâu giải quyết các vấn đề bức xúc, dư luận xã hội quan tâm như: Công tác quản lý đất đai của các địa phương, công tác đấu thầu dự án mua sắm trang thiết bị y tế, giáo dục…/.
Nguyễn Lộc
(Báo Kiểm toán số 51/2021)