(sav.gov.vn) – Ngày 03/8/2022, tại Hà Nội, Hội đồng Khoa học Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã nghiệm thu Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở “Vận dụng phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên ngân sách địa phương”. Đề tài do ThS. Đỗ Quang Hiệp và CN. Nguyễn Văn Tý -KTNN khu vực VII đồng Chủ nhiệm. ThS. Trần Kim Lộc - Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán - làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.
Ban Đề tài cho biết, giai đoạn 2019-2020, khi kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên ngân sách địa phương (NSĐP), KTNN khu vực VII cơ bản đã áp dụng các phương pháp chuyên môn nghiệp vụ, các kỹ thuật trong hoạt động kiểm toán, như: Kỹ thuật chọn mẫu, phương pháp phân tích, đối chiếu, thống kê, tổng hợp số liệu, phỏng vấn, xác nhận từ bên thứ ba để làm rõ các thông tin đã thu thập, củng cố các bằng chứng để đảm bảo cơ sở cho các ý kiến kiểm toán.
Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo tính đầy đủ, đúng đắn, độ tin cậy… cho các bằng chứng, Kiểm toán viên (KTV) còn dựa trên các căn cứ pháp lý có hiệu lực đúng thời kỳ được kiểm toán, các lập luận được xây dựng một cách chặt chẽ… Do có bằng chứng kiểm toán, các ý kiến nhận xét, đánh giá, kết luận, kiến nghị hầu hết đều được địa phương thừa nhận, từ đó, các đơn vị đã triển khai thực hiện nghiêm túc kiến nghị kiểm toán của KTNN.
Mặc dù vậy, quá trình thu thập bằng chứng kiểm toán trong tổ chức thực hiện kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên tại KTNN khu vực VII cũng bộc lộ những hạn chế, như: KTV chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của bằng chứng kiểm toán; các trọng yếu kiểm toán nói chung và trong kiểm toán chi thường xuyên của NSĐP nói riêng từ khi chuẩn bị kiểm toán, tiến hành kiểm toán và tổng hợp, lập báo cáo kiểm toán thường được nhận diện một cách rập khuôn; nhiều KTV chưa phối hợp với phương pháp phỏng vấn, trao đổi để làm rõ hơn bản chất của sự việc; hầu như không có bằng chứng nào được thu thập từ bên thứ ba…
Để khắc phục những hạn chế nêu trên và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thu thập các bằng chứng kiểm toán trong hoạt động kiểm toán nói chung và kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP, theo Nhóm tác giả, trước hết, cần hoàn thiện quy trình kiểm toán, xây dựng chương trình kiểm toán; nâng cao chất lượng hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán; hoàn thiện phương pháp kiểm toán; xây dựng và tăng cường năng lực chuyên môn của đội ngũ KTV; nâng cao yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp của KTV; nâng cao điều kiện làm việc của KTV.
Để tổ chức thực hiện các giải pháp nói trên, các Vụ tham mưu, các KTNN khu vực được giao nhiệm vụ xây dựng hướng dẫn kiểm toán liên quan đến kiểm toán NSĐP cần hướng dẫn cụ thể hơn đối với các loại bằng chứng theo các nội dung kiểm toán.
Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán cần chú trọng hơn về nội dung bằng chứng kiểm toán trong đào tạo kỹ năng kiểm toán nói chung và kỹ năng kiểm toán ngân sách nói riêng, trong đó có kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP.
KTNN khu vực VII cần tiến hành đồng bộ các công tác: Trong thực hiện tự đào tạo, bồi dưỡng hằng năm, thường xuyên lưu ý đối với KTV về vấn đề bằng chứng kiểm toán; tổ chức trao đổi, học tập, rút kinh nghiệm sau mỗi đợt kiểm toán NSĐP về bằng chứng kiểm toán; chỉ đạo các Đoàn, Tổ kiểm toán sau mỗi đợt kiểm toán tổ chức rà soát thận trọng các bằng chứng, đối chiếu với các ý kiến, nhận định, đánh giá, kết luận, kiến nghị để đánh giá tính đầy đủ, đúng đắn của bằng chứng kiểm toán; chỉ đạo KTV tự nâng cao năng lực chuyên môn, trong đó có kỹ năng cao trong thu thập bằng chứng kiểm toán.
ThS. Trần Kim Lộc - Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu kết luận
Đề tài “Vận dụng phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP” gồm 2 chương. Chương 1: Tổng quan về bằng chứng kiểm toán và thực trạng thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP; Chương 2: Giải pháp hoàn thiện phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP.
Tại cuộc nghiệm thu, Hội đồng khoa học của KTNN đánh giá: Đề tài đã hệ thống hóa được những vấn đề lý luận về bằng chứng kiểm toán, công tác kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP; bước đầu tìm hiểu thực tiễn về việc thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP của KTNN khu vực VII; đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP.
ThS. Trần Kim Lộc - Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán - Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu - kết luận: Ban Đề tài đã nỗ lực nhằm đưa ra giải pháp hoàn thiện phương pháp thu thập bằng chứng trong kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP. Tuy nhiên, Nhóm tác giả cần làm rõ tính cấp thiết của Đề tài, cập nhật thông tin về kiểm toán tổng hợp chi thường xuyên NSĐP do KTNN khu vực VII thực hiện trong năm 2021 để đánh giá rõ hơn thực trạng, từ đó hoàn thiện giải pháp và các nội dung của Đề tài.
Đề tài được Hội đồng nghiệm thu xếp loại Khá./.
Hà Linh