Trong bối cảnh thực hiện nhiệm vụ kiểm toán gặp nhiều khó khăn, song các đơn vị kiểm toán đã nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ theo đúng kế hoạch, phương án được phê duyệt. Ngoài những kiến nghị xử lý tài chính lớn và các kiến nghị sửa đổi chính sách, những bài học kinh nghiệm rút ra qua thực tiễn kiểm toán được đánh giá là rất có giá trị, mang lại thông tin tham khảo hữu ích để đơn vị kiểm toán xem xét áp dụng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán.
Nhiều kết quả nổi bật
Năm 2022, Kiểm toán nhà nước (KTNN) khu vực I được Tổng Kiểm toán nhà nước giao nhiệm vụ kiểm toán 15 cuộc kiểm toán. Đến thời điểm này, đơn vị đã cơ bản hoàn thành kế hoạch kiểm toán (KHKT), đảm bảo tiến độ, chất lượng đề ra. Theo đó, tổng số kiến nghị của đơn vị là 13.570 tỷ đồng, trong đó, kiến nghị tăng thu 389,5 tỷ đồng; thu hồi nộp ngân sách nhà nước và giảm chi 8,06 tỷ đồng... Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2022 của KTNN khu vực I, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh nhấn mạnh, mức kiến nghị xử lý tài chính của đơn vị là rất đáng khích lệ, trong bối cảnh tình hình thực hiện nhiệm vụ kiểm toán còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Kết quả này đã thể hiện rõ những nỗ lực của đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán; đồng thời đề nghị KTNN khu vực I có đánh giá kỹ lưỡng hoạt động kiểm toán, rút ra bài học kinh nghiệm để phát huy, thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ trong các năm tiếp theo. Những kết quả đạt được của KTNN khu vực I đã phản ánh bức tranh chung về hoạt động kiểm toán của KTNN năm vừa qua với nhiều điểm sáng đáng chú ý.
Dù phụ trách kiểm toán các tỉnh miền núi có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, quy mô ngân sách nhỏ, song năm qua, KTNN khu vực XII đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao với kết quả đáng khích lệ. Đến thời điểm 30/11/2022, đơn vị đã kết thúc 9/9 cuộc kiểm toán theo phương án kiểm toán. Các cuộc kiểm toán đã bám sát hướng dẫn về mục tiêu, nội dung trọng tâm, trọng yếu kiểm toán, bám sát KHKT được phê duyệt. Theo lãnh đạo đơn vị, chỉ tính riêng số kiến nghị xử lý tài chính của 7 cuộc kiểm toán đang dự thảo báo cáo kiểm toán và đã phát hành báo cáo là 1.580 tỷ đồng; đơn vị cũng kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ 3 vụ việc để xử lý theo quy định của pháp luật. Đến thời điểm hiện tại, KTNN chuyên ngành VII đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao, không phát sinh khiếu nại kiểm toán. Các đoàn kiểm toán về cơ bản đều đạt chất lượng tốt, trong đó cuộc kiểm toán tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đủ điều kiện đăng ký cuộc kiểm toán chất lượng Vàng. Qua kiểm toán, đơn vị đã kiến nghị xử lý tài chính 329,3 tỷ đồng. Các đoàn kiểm toán của đơn vị cũng đã đưa ra kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, quy định quản lý của đơn vị và nhiều kiến nghị có giá trị khác...
Tiếp thu bài học kinh nghiệm để nâng cao chất lượng kiểm toán
Có thể nói, để có được những kết quả kiểm toán nổi bật như vừa qua, bên cạnh sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo KTNN, các đơn vị kiểm toán đã nỗ lực, đoàn kết và thực hiện đổi mới hoạt động kiểm toán, trên cơ sở bám sát quy định, chỉ đạo của lãnh đạo KTNN vào thực hiện nhiệm vụ.
Qua thực tiễn kiểm toán, Kiểm toán trưởng KTNN khu vực V Nguyễn Đức Tín nêu kinh nghiệm, để hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm toán, đơn vị đã xây dựng phương án tổ chức kiểm toán phù hợp với số lượng cuộc kiểm toán và số lượng, trình độ kiểm toán viên của đơn vị. Đặc biệt, đơn vị đã thực hiện một số biện pháp đổi mới, khắc phục tồn tại, hạn chế năm trước nhằm nâng cao hiệu quả kiểm toán, như: Nhận hồ sơ, tài liệu đơn vị cung cấp qua email hoặc bưu điện để lập KHKT tổng quát; kiểm soát hồ sơ, bằng chứng trước khi kết thúc kiểm toán mỗi đơn vị; phải hoàn thành dự thảo biên bản kiểm toán khi kết thúc kiểm toán tại đơn vị. “100% kiến nghị kiểm toán đảm bảo cơ sở pháp lý và bằng chứng kiểm toán trước khi phát hành” - Kiểm toán trưởng Nguyễn Đức Tín nhấn mạnh; đồng thời lưu ý, trong các khâu của quá trình kiểm toán, các đoàn kiểm toán cần chú trọng áp dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu; tập trung kiểm toán những khoản mục, nội dung trọng yếu, những hoạt động có khả năng xảy ra sai phạm trọng yếu…
Theo các đơn vị kiểm toán, góp phần quan trọng vào kết quả kiểm toán như vừa qua còn phải kể đến việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán, từ khâu thu thập thông tin, lập KHKT cho đến phân tích dữ liệu, hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình kiểm toán, từ đó giúp giản tiện cho kiểm toán viên, cũng như nâng cao khả năng phát hiện, nâng cao hiệu quả kiểm toán. Theo lãnh đạo KTNN chuyên ngành VII, đơn vị đã phối hợp triển khai việc xây dựng các phần mềm hỗ trợ kỹ thuật kiểm toán trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng; cử người tham gia tổ công tác công nghệ thông tin để xây dựng phần mềm dữ liệu phục vụ lập KHKT năm của KTNN; tham gia xây dựng quy trình hướng dẫn truy cập dữ liệu, phục vụ hoạt động kiểm toán của KTNN.
Trong khi đó, nhấn mạnh chất lượng kiểm toán không thể đảm bảo, nếu thiếu khâu kiểm tra, giám sát, Kiểm toán trưởng KTNN khu vực I Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh yêu cầu đối với các đoàn kiểm toán của đơn vị, đó là: Tất cả KHKT chi tiết, dự thảo biên bản kiểm toán, thông báo kết quả kiểm toán trước khi trình phát hành đều phải được thẩm định. Tổ kiểm soát chất lượng kiểm toán phải thực hiện kiểm soát 100% các tổ kiểm toán, lập báo cáo kiểm soát chất lượng kiểm toán định kỳ, đột xuất theo quy định…
Từ những bài học kinh nghiệm được rút ra, các đơn vị kiểm toán đã phổ biến sâu rộng trong toàn đơn vị để áp dụng vào hoạt động kiểm toán. Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này, đồng thời phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, tồn tại trước đó, các đơn vị kiểm toán cam kết sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm toán được giao với chất lượng cao nhất, đáp ứng sự kỳ vọng của lãnh đạo KTNN./.
Box: Quán triệt chỉ đạo của lãnh đạo KTNN, các đơn vị kiểm toán xác định việc tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thi hành công vụ; tăng cường trách nhiệm của các cấp lãnh đạo trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, giữ vững đạo đức kiểm toán viên là yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm hàng đầu để hoàn thành tốt nhiệm vụ, bên cạnh các giải pháp đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm toán.
Các đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm toán với nhiều kết quả nổi bật.
NGUYỄN LỘC