Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.
Phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về sự cần thiết đầu tư Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa, về phạm vi, quy mô đầu tư, phương án thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ tái định cư chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, phương án thiết kế sơ bộ… Về dự án hồ chứa nước Ka Pét, huyện Hàm Thuận, Ninh Thuận, đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về sự cần thiết, căn cứ điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, tổng mức đầu tư điều chỉnh, nguồn vốn thực hiện dự án, diện tích sử dụng đất điều chỉnh dự án, tiến độ thực hiện dự án nếu được Quốc hội cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư…
Hai dự án cơ bản nhận được sự đồng thuận của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) vì mục tiêu phát triển kinh tế xã hội (KTXH) cũng như ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần nâng cao đời sống dân cư vùng dự án.
Bày tỏ ủng hộ thống nhất sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hồ chứa nước Ka Pét, đại biểu K’Nhiễu (tỉnh Lâm Đồng). Để triển khai dự án, sử dụng hiệu quả đầu tư, nguồn lực đầu tư công, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét cho phép điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án đến hết năm 2023, chậm hơn 1 năm so với Nghị quyết 93, Quốc hội khóa 14. “Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tăng gay gắt, hạn hán thường xuyên, nguồn nước khan hiếm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của dân, thì việc quan tâm đầu tư xây dựng một công trình kỹ thuật phục vụ nước sản xuất, nước tưới cho vùng nông nghiệp, nước thô cho các khu công nghiệp, phòng, chống lũ, cải tạo môi trường và hồ chứa nước cho vùng hạ du là một việc làm hết sức cấp thiết và có ý nghĩa đối với người dân vùng hạn hán” – đại biểu nói.
Để hoàn thành dự án một cách nhanh chóng, bảo đảm tính cấp thiết trong bổ sung nguồn nước cho sinh hoạt, sản xuất cho nông dân, đại biểu K’Nhiễu đề nghị cần phải rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính trong phê duyệt, thẩm định dự án, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, đáp ứng sự cần thiết của dự án; đề nghị cần bổ sung cơ chế đặc thù và giao Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận quyết định đầu tư tổ chức thực hiện theo trình tự, thủ tục, thẩm quyền thực hiện dự án nhóm 3 do cấp tỉnh quản lý theo pháp luật đầu tư công.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) bày tỏ ủng hộ thống nhất sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hồ chứa nước Ka Pét, bởi Bình Thuận là địa phương ở khu vực Nam Trung Bộ trời luôn khô hạn. Việc xây dựng dự án sẽ cung cấp được nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt của Nhân dân, góp phần thực hiện nhiệm vụ phòng chống bão lũ, cải tạo môi trường. Dự án không chỉ có ý nghĩa đối với khu vực huyện Hàm Thuận Nam mà cả tỉnh Bình Thuận.
Đại biểu Tạ Văn Hạ bày tỏ thống nhất với việc tăng nguồn vốn cho dự án và việc cho kéo dài thời gian thực hiện đến năm 2025, nhưng cần phải có những giải pháp, xác định tiến độ cụ thể, phù hợp để đáp ứng được yêu cầu tiến độ xây dựng dự án.
Liên quan đến việc áp dụng cơ chế đặc thù cho triển khai dự án, đại biểu Tạ Văn Hạ đặt vấn đề, dự án Hồ chứa nước Ka Pét có tổng mức đầu tư thuộc dự án nhóm B, nhưng xin chuyển đổi rừng phòng hộ từ 50 hecta trở lên thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Như vậy nếu sau này cứ chuyển đổi mà tổng mức đầu tư thì Quốc hội lại xem xét. Hay như trường hợp muốn mở rộng thêm diện tích dù chỉ 1 hecta thì tính độc lập hay cộng vào tổng diện tích mà Quốc hội điều chỉnh cho phép chuyển đổi, vì vậy cần phải giải thích cho rõ nhất là những vướng mắc trong quá trình mà triển khai thực hiện các chương trình dự án.
Góp ý việc điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét, đại biểu Thái Thị An Chung (Nghệ An) cho rằng, Dự án Hồ chứa nước Ka Pét là mong mỏi lớn nhất của người dân Hàm Thuận, để không còn nỗi lo về vấn đề nước sinh hoạt và sản xuất. Đại biểu bày tỏ thống nhất điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét để dự án sớm được triển khai, thực hiện; đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2016 của dự án đối với số vốn như báo cáo để tỉnh Bình Thuận có thêm nguồn lực thực hiện dự án. Đại biểu thống nhất với đề xuất của Chính phủ và báo cáo của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội về đề nghị Quốc hội giao cho UBND tỉnh Bình Thuận quyết định đầu tư theo trình tự, thủ tục thẩm quyền thực hiện dự án nhóm A do cấp tỉnh quản lý…
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) bày tỏ tán thành với chủ trương đầu tư dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa - kết nối với Lâm Đồng và Ninh Thuận và cho rằng, dự án này cần đưa ra Quốc hội thảo luận bởi liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; cần làm rõ thêm việc sẽ trồng rừng thay thế như nào; đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin về cơ sở này, đặc biệt là bảo đảm về giá trị, tính chính xác của các thông số về rừng.
Liên quan tới cơ chế đặc thù, đặc cách Quốc hội đang dự kiến giao tỉnh Khánh Hòa, đại biểu đề nghị cần rà soát lại các dự án đã áp dụng cơ chế đặc thù. Quốc hội đã giao nhiều cơ chế đặc thù đối với nhiều dự án khác nhau, do đó cần phải có tổng kết, đánh giá để những cơ chế đó trở thành thông dụng để có thể áp dụng và sửa đổi quy định pháp luật.
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) bày tỏ quan điểm ủng hộ đối với cả hai dự án, đồng thời đánh giá dự án Hồ chứa nước Ka Pét đã có quá trình chuẩn bị kỹ từ lâu, Quốc hội cũng đã bố trí, hỗ trợ nhiều điều kiện thuận lợi, nhưng đến nay dự án còn tiến hành chậm tiến độ. Đại biểu đề nghị cần đánh giá kỹ nguyên nhân, trong đó tập trung làm rõ các nguyên nhân chủ quan, để rút kinh nghiệm cho quá trình triển khai trong các giai đoạn tiếp theo.
Về thẩm quyền quyết định liên quan đến đất rừng, đại biểu cho rằng báo cáo nêu chưa đủ sức thuyết phục vì nếu chuyển sang trồng rừng ở các khu vực khác, ở đất trồng rừng sản xuất để thay thế thì không hợp lý, cần bảo tồn nguồn rừng như rừng tự nhiên để thay thế diện tích cũ. Theo đại biểu, với dự án đã giao Chính phủ, UBND tỉnh chủ trì thực hiện, hàng năm Chính phủ cần báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khi nào hoàn thành thì báo cáo Quốc hội.
Về dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa theo đại biểu cho biết, tuyến đường đi sát vào khu bảo tồn quốc gia, nên cần đặt biệt chú ý đến công tác bảo tồn, phải có phương án thi công cụ thể, có phương án phục hồi, trồng rừng thay thế. Cần mở rộng diện tích khu bảo tồn ở phạm vi xung quanh để bù lại diện tích rừng thay vì trồng lại lẻ tẻ ở nhiều xã, hay ở đất rừng sản xuất.
Đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) bày tỏ tán thành với đề nghị của Chính phủ về việc điều chỉnh chủ trương trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét và ý kiến thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, đáp ứng lòng mong mỏi về nước sinh hoạt và sản xuất của nhân dân tỉnh Bình Thuận.
Về chủ trương đầu tư Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa, đại biểu cho rằng, đây là một trong những dự án giao thông huyết mạch quan trọng được xác định là dự án cần tập trung nguồn lực để nghiên cứu thực hiện đầu tư giai đoạn từ nay đến năm 2025, nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội, đặc biệt kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối vùng theo Nghị quyết chính của Bộ Chính trị. Dự án nếu được đầu tư hoàn thành sẽ tạo ra một trục giao thông theo hướng Bắc- Nam tại khu vực phía Tây tỉnh Khánh Hòa, tiếp nối với trục giao thông theo hướng Bắc- Nam tại khu vực phía Tây của tỉnh Ninh Thuận; đồng bộ với mạng lưới đường giao thông theo hướng Đông- Tây của tỉnh Khánh Hòa và tỉnh Ninh Thuận; góp phần hình thành mạng lưới giao thông đường bộ thông suốt từ tỉnh Khánh Hòa qua phía Tây tỉnh Ninh Thuận, tỉnh Lâm Đồng; kết nối các đầu mối giao thông trọng điểm quốc gia trên địa bàn tỉnh; giúp mở rộng không gian và tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội hai huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh tỉnh Khánh Hòa và các địa phương khác thuộc tỉnh Ninh Thuận và Lâm Đồng.
Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) cho rằng,
Quyết định chủ trương đầu tư Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa có quy trình thẩm tra, thực hiện được tiến hành chặt chẽ; thông tin cơ bản về dự án được rõ ràng, sự cần thiết của dự án được báo cáo cụ thể; các yếu tố quan trọng của dự án cũng được báo cáo thẩm tra làm rõ thông tin và có kiến nghị rất cụ thể, vì vậy đầu tư dự án là cần thiết.
Về phương án giải tỏa đền bù, hỗ trợ, tái định cư đối với người dân bị ảnh hưởng được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường báo cáo thẩm tra, được Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội tại phiên họp Tổ khẳng định Dự án sẽ được thực hiện chặt chẽ. Đại biểu thống nhất với đề xuất của Ủy ban Khoa học, Công nghệ, môi trường về cơ chế đặc thù cho dự án; tán thành cao với việc Quốc hội ban hành Nghị quyết, quyết định chủ trương đầu tư dự án này.
Theo đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc), sau khi nghiên cứu Tờ tình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội về hồ sơ Dự án đường liên kết vùng kết nối Khánh Hòa, Ninh Thuận và Lâm Đồng, đại biểu đánh giá cao công tác chuẩn bị hồ sơ trình Quốc hội. Căn cứ vào danh mục hồ sơ dự án trình Quốc hội, đại biểu cho rằng, Hồ sơ dự án đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp này.
Về căn cứ lập dự án, đại biểu cho biết, căn cứ chính trị là căn cứ vào các chủ trương, chính sách của Đảng về phát triển kinh tế phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm để đến năm 2045. Và căn cứ pháp luật là các Luật, Nghị quyết, Nghị định và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến việc lập dự án. Đồng thời căn cứ vào tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức đối với việc đầu tư xây dựng đường, cầu và hầm. Căn cứ vào quy hoạch phát triển giao thông của tỉnh Khánh Hòa và nhu cầu vận tải của địa phương thuộc vùng dự án, nên đại biểu Trần Văn Tiến cho rằng việc lập dự án đầu tư xây dựng đường kết nối Khánh Hòa, Ninh Thuận và Lâm Đồng là đủ căn cứ.
Bày tỏ nhất trí cao với việc điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đồng tình cao với những cơ chế đặc thù dành cho dự án. Dự án có quy mô không lớn, nhưng quá trình thực hiện kéo dài, phải trình ra Quốc hội để điều chỉnh, đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành cần mạnh mẽ cải cách thủ tục hành chính để đảm bảo nhanh hơn, gọn hơn trong phê duyệt thẩm định dự án, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đồng thời Quốc hội trong điều kiện cho phép cần có các cơ chế đặc thù để xử lý dứt điểm các vấn đề.
Về Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa, đại biểu cho rằng Dự án này thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của ba tỉnh Khánh Hòa, Lâm Đồng, Ninh Thuận. Nếu dự án hoàn thành, sẽ tạo nên tuyến huyết mạch có dư địa phát triển rất tốt cho tương lai, bảo đảm sự phát triển cho vùng đất cách mạng khi xưa, tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Đại biểu đề nghị Quốc hội thông qua xây dựng điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án phù hợp với tiến độ giải ngân, cố gắng hoàn thành trong năm 2025.
Về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) bày tỏ ủng hộ việc điều chỉnh dự án, bởi đây dự án quan trọng để cung cấp nước tưới thủy lợi, cung cấp nước sinh hoạt và thích ứng biến đổi khí hậu, thực hiện mục tiêu phát triển tăng trưởng xanh. Việc điều chỉnh chủ trương đầu tư lần này xuất phát từ nhiều nguyên nhân cả khách quan, chủ quan, đặc biệt nội dung điều chỉnh có liên quan đến phương án trồng rừng thay thế nên việc trình Quốc hội xem xét quyết định là cần thiết.
Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, đã liên quan đến trồng rừng đưa vào Dự án quan trọng quốc gia, việc đưa ra Quốc hội thảo luận là cần thiết, có như vậy mới thận trọng và xem xét một cách thấu đáo hơn để chỉ khi nào cần thiết, cấp thiết lắm mới đụng đến rừng. Do đó, đại biểu bày tỏ ủng hộ việc trình Quốc hội xem xét quyết định cũng như nội dung về điều chỉnh tổng mức vốn đầu tư và kéo dài thời gian thực hiện dự án đến năm 2025. Đồng thời, để đề phòng là có khả năng kéo dài hơn nữa, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị thực hiện cơ chế xét đặc thù là Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét các vấn đề phát sinh trong vấn đề triển khai dự án.
Về Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa, đại biểu Trần Hoàng Ngân bày tỏ ủng hộ chủ trương đầu tư dự án giao thông có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy ký kết nối vùng và thực hiện quy hoạch vùng. Đặc biệt hơn là Dự án khi hoàn thành sẽ giúp hai huyện nghèo miền núi Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa sớm thoát nghèo; thúc đẩy các phát triển kinh tế - xã hội của cả một vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung; kết nối tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận và Lâm Đồng; phát triển du lịch, giao lưu văn hóa ở tại địa phương; góp phần tăng cường an ninh quốc phòng.
Liên quan đến dự trù kinh phí thực hiện dự án trong đó có phần đền bù giải phóng mặt bằng, đại biểu Trần Hoàng Ngân đặt vấn đề khu vực này đó là rất nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ gia đình có công với cách mạng cần chú trọng chính sách đền bù để người dân có nơi ở mới phù hợp hơn, cao hơn, vì vậy cần dự trù kinh phí đáp ứng đủ yêu cầu. Do đó, đại biểu đề nghị nên áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù và Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét nếu có điều chỉnh các nội dung trong chủ trương quyết định đầu tư.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu giải trình
Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, đa số ý kiến của các đại biểu đồng thuận với quyết định chủ trương đầu tư Dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa - kết nối với Lâm Đồng và Ninh Thuận; việc điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Hồ chứa nước Ka Pét, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.
Về nguyên nhân chậm tiến độ trong việc thực hiện Dự án Hồ chứa nước Ka Pét, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận, theo Bộ trưởng, có nhiều nguyên nhân khác nhau, đến từ các yếu tố khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân khách quan là chủ yếu. Bộ trưởng sẽ tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, khắc phục các tồn tại, hạn chế để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Đối với dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 tỉnh Khánh Hòa - kết nối với Lâm Đồng và Ninh Thuận, dự án đã được lên kế hoạch từ lâu, cơ bản nhận được sự đồng thuận của các đại biểu Quốc hộ, mang nhiều ý nghĩa về phát triển kinh tế xã hội cũng như ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần nâng cao đời sống vùng dân cư tuyến đường đi qua.
Về hướng tuyến, cơ quan soạn thảo đã có nghiên cứu kỹ lưỡng để phù hợp cảnh quan môi trường, đảm bảo ảnh hưởng, tác động ít nhất đến môi trường sinh thái, đảm bảo chức năng phòng hộ đầu nguồn của rừng trong khu vực, có phương án trồng rừng thay thế hợp lý đúng quy định. Đối với việc giải phóng mặt bằng, cơ quan hữu quan đã có rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo công khai, minh bạch, ổn định được đời sống người dân, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.
Về cơ chế đặc thù áp dụng cho dự án, theo Bộ trưởng, cơ quan soạn thảo, thẩm tra sẽ tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, rà soát lại kỹ càng, đảm bảo quản lý chặt chẽ, tiết giảm quy trình thủ tục./.
Khánh Vy