TS Hà Anh Đức - Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá phát biểu tại Hội nghị.
34/34 tỉnh, thành phố triển khai các hoạt động truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá
Phát biểu tại Hội nghị, TS Hà Anh Đức - Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá - cho biết, trong năm 2025, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, song với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Y tế và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương, công tác phòng, chống tác hại (PCTH) của thuốc lá đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Nổi bật là trong công tác xây dựng thể chế, Bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Phòng bệnh, trong đó, phòng, chống tác hại của thuốc lá được xác định là một trong những nội dung ưu tiên nhằm giảm gánh nặng bệnh tật không lây nhiễm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và chất lượng nguồn nhân lực quốc gia; tiếp tục rà soát, hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội ban hành trong năm 2026 đối với Luật sửa đổi, bổ sung Luật PCTH của thuốc lá (năm 2012).
Đồng thời, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã được Quốc hội thông qua, trong đó quy định tăng thuế đối với các sản phẩm thuốc lá từ năm 2027; Luật Đầu tư (sửa đổi) cũng đã quy định việc cấm đầu tư, kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng; thể hiện quan điểm nhất quán, xuyên suốt của Nhà nước trong việc bảo vệ sức khỏe nhân dân, phòng ngừa sớm các nguy cơ đối với thế hệ trẻ.
34/34 tỉnh, thành phố đã triển khai các hoạt động truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá bằng nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với từng nhóm đối tượng: các cơ sở y tế và trường học, khách sạn, nhà hàng, địa điểm công cộng được hỗ trợ xây dựng và duy trì môi trường không khói thuốc;
Gần 1000 cán bộ y tế, cộng tác viên được tập huấn, nâng cao năng lực về tư vấn cai nghiện thuốc lá và truyền thông thay đổi hành vi; 100 chiến dịch truyền thông quy mô quốc gia và địa phương được triển khai; Tỷ lệ người dân được tăng cường nhận thức về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cao hơn so với thời gian trước.
Năm 2025 cũng ghi dấu ấn với 10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu trong công tác PCTH của thuốc lá: Chiến dịch xây dựng môi trường không khói thuốc tại các nhà hàng, khách sạn và các địa điểm công cộng tại các tỉnh/thành phố du lịch; Cuộc thi sáng tác bài hát về PCTH của thuốc lá; Cuộc thi Cơ sở y tế không khói thuốc; Cuộc thi sáng tác các sản phẩm truyền thông về Môi trường không khói thuốc; Giải Standard Chartered Marathon Di sản Hà Nội 2025 - Giải chạy không khói thuốc”, hướng tới xây dựng một môi trường thể thao và di sản xanh - sạch - lành mạnh;
Hội nghị khu vực ASEAN lần thứ 9 về xây dựng môi trường không khói thuốc lá; Hội thảo tập huấn nâng cao năng lực về thực hiện và quản lý các chương trình, hoạt động về PCTH của thuốc lá tại Việt Nam do Quỹ và Trường Đại học Johns - Hopkins, Viện Kiểm soát thuốc lá toàn cầu phối hợp tổ chức;
Chương trình Bảng xếp hạng “Khách sạn tiêu biểu không thuốc lá” lần thứ I - năm 2025; Cuộc thi Thiết kế bài giảng điện tử về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; Cuộc thi sáng tác vũ điệu truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá của Báo Phụ nữ.
“Những kết quả này không chỉ là các con số thống kê, mà là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của cách tiếp cận phòng bệnh sớm, phòng bệnh từ xa, lấy cộng đồng làm trung tâm; đồng thời là minh chứng cho sự quyết tâm, trách nhiệm và tinh thần làm việc không mệt mỏi của cán bộ ngành y tế, các Bộ, ban, ngành trung ương, các địa phương, tổ chức chính trị xã hội và cộng đồng; tất cả vì một mục tiêu chung- “một Việt Nam không khói thuốc” - ông Hà Anh Đức nhấn mạnh.
Quang cảnh Hội nghị
Tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá
Bên cạnh những nỗ lực và kết quả tích cực, Báo cáo của Quỹ PCTH của thuốc lá cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm còn hạn chế. Đó là, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu tại nước ta có giảm nhưng vẫn còn rất cao, đặc biệt là trong nam giới; sự xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới (Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Shisha), đặc biệt tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng nhanh chóng trong nhóm trẻ.
Trong khi đó, công tác phối hợp liên ngành trong thực hiện Luật PCTH của thuốc lá chưa thực sự chặt chẽ; một số Bộ, ngành trung ương và địa phương, đơn vị đầu mối chưa thực sự quan tâm và chỉ đạo thực hiện các hoạt động thanh kiểm tra, xử phạt các vi phạm quy định của Luật PCTH của thuốc lá; khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá còn rất dễ dàng, thuốc lá được bày bán khắp nơi.
Ngoài ra, các quy định về định mức chi của Quỹ được thực hiện như ngân sách nhà nước vì vậy mức chi cho một số hoạt động thấp; công tác kiểm tra, thanh tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCTH của thuốc lá chưa được thực hiện thường xuyên và quyết liệt tại các cấp.
Đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác PCTH của thuốc lá trong thời gian tới, Ths Nguyễn Thu Hương - Phụ trách phòng Nghiệp vụ, Quỹ PCTH của thuốc lá - cho hay: Bộ Y tế sẽ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật PCTH của thuốc lá, nhất là các quy định về: môi trường không khói thuốc; đưa khái niệm và quy định về cấm các sản phẩm thuốc lá mới vào Luật PCTH của thuốc lá; tăng diện tích in cảnh báo sức khoẻ trên bao bì thuốc lá; nâng độ tuổi được phép sử dụng, mua bán thuốc lá; cấm trưng bày thuốc lá tại điểm bán...
Đồng thời, bổ sung quy định về cho phép sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện, xử lý kịp thời hành vi vi phạm pháp luật về PCTH của thuốc lá; sửa đổi bổ sung các Nghị định hướng dẫn để hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc xử phạt liên quan đến thuốc lá mới (Nghị định 77/2013/NĐ-CP).
Cùng với đó, Bộ Y tế sẽ thực hiện đánh giá tác động của việc tăng thuế; tiếp tục kiện toàn Ban chỉ đạo PCTH của thuốc lá của UBND các cấp, các cơ quan, ban, ngành; tiếp tục tăng cường năng lực thực hiện công tác PCTH của thuốc lá cho cán bộ đầu mối…
Hà Thanh