Hút thuốc lá điện tử ở lứa tuổi học sinh ngày càng gia tăng nhanh, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe. Ảnh: ST
Không cho phép bất kỳ hình thức đầu tư, kinh doanh nào liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Sáng 11/12, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi). Một trong những điểm đáng chú ý tại Luật Đầu tư (sửa đổi) lần này là quy định cấm các hoạt động đầu tư, kinh doanh gồm: kinh doanh các chất ma túy; kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật; kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên; kinh doanh mại dâm; mua bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người; hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người; kinh doanh pháo nổ; kinh doanh dịch vụ đòi nợ; kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia; kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật; kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Trước thông tin nay, TS Angela Pratt - Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam bày tỏ sự vui mừng và đánh giá cao quyết định này.
WHO “hết sức hoan nghênh" quyết định của Quốc hội khi bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục sản phẩm không được phép đầu tư hoặc kinh doanh trong Luật Đầu tư. Quyết định hôm nay của Quốc hội khẳng định rằng Việt Nam sẽ không đánh đổi sức khỏe - yếu tố cốt lõi của tiến bộ xã hội và phát triển kinh tế, để lấy tăng trưởng ngắn hạn” - TS Angela Pratt nói.
TS Angela Pratt nhấn mạnh, sự thật là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là những sản phẩm không an toàn, rất có hại cho sức khỏe và ảnh hưởng đến trật tự an ninh xã hội. Đó cũng là lý do hơn một năm trước, Quốc hội đã quyết định ban hành lệnh cấm các sản phẩm này. Việc Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15 vào tháng 11/2024, cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng các sản phẩm này, là một dấu mốc quan trọng về y tế công cộng, được quốc tế đánh giá cao.
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi), trong đó có quy định cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Ảnh: ST
Theo đại diện WHO, tác hại sức khỏe từ các sản phẩm này có thể rất nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ vị thành niên. Việc tiêu thụ nicotin ở trẻ em và thanh thiếu niên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ, dẫn đến những hệ quả lâu dài như rối loạn học tập và lo âu. Ngoài ra, các chất độc hại trong sản phẩm này cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư, bệnh tim mạch và bệnh phổi.
Quốc hội đã thống nhất không cho phép bất kỳ hình thức đầu tư hoặc hoạt động kinh doanh nào liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, không có ngoại lệ. Đây là yếu tố then chốt để bảo đảm lệnh cấm của Quốc hội Việt Nam theo Nghị quyết 173 được thực thi hiệu quả.
Bất kỳ sự miễn trừ, ngoại lệ hay kẽ hở nào trong Luật Đầu tư hay các luật liên quan đều có thể dẫn đến những hệ quả ngoài ý muốn và làm suy giảm nghiêm trọng các tác động y tế công cộng của quyết định cấm các sản phẩm có hại này của Quốc hội.
"Ví dụ, nếu cho phép sản xuất thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng để xuất khẩu, hoặc cho phép thuốc lá nung nóng làm từ thuốc lá nguyên chất sẽ mở đường cho các sản phẩm này tràn vào thị trường trong nước. Việc cho phép sản xuất bất kỳ sản phẩm nào như vậy tại Việt Nam sẽ khiến việc thực thi Nghị quyết 173 trở nên rất khó khăn, nếu không muốn nói là không khả thi và làm suy giảm hiệu quả bảo vệ sức khỏe cộng đồng"- TS Angela Pratt nói.
Loại bỏ nguy cơ từ thuốc lá mới
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là những sản phẩm không an toàn và rất có hại cho sức khỏe. Có ít nhất khoảng 20 nghìn hóa chất hương liệu khác nhau được đưa vào trong thuốc lá điện tử. Mỗi tháng có hơn 200 hóa chất hương liệu được đưa vào sử dụng trong thuốc lá điện tử. Ngành công nghiệp thuốc lá điện tử là ngành sử dụng nhiều hóa chất hương liệu nhất trên thế giới. Các hóa chất phụ gia tạo khói, tạo màu sắc,... các hóa chất phụ gia và hương liệu khi được nung nóng hoặc cháy tạo ra thêm nhiều hóa chất khác và không lường trước.
Trong hơi thuốc lá điện tử cũng bao gồm nhiều hóa chất độc hại không ít hơn thuốc lá cũ và tương tự các môi trường ô nhiễm, cháy nổ hay xả thải, ví dụ formaldehyde, nitrosamine, các hydrocarbon thơm đa vòng, acrolein, methylglyoxal,... Các chất này có thể gây tổn thương đường hô hấp, gây ung thư, gây đái tháo đường,... và rất nhiều căn bệnh mới chưa được biết.
Thuốc lá điện tử còn là môi trường chủ yếu để chứa chấp các loại ma túy tổng hợp thế hệ mới. Đây là các ma túy nhóm cần sa tổng hợp với hàng trăm hóa chất khác nhau, được tạo mới nhanh chóng liên tục dễ dàng vượt ra khỏi danh mục cấm và khả năng xét nghiệm, phát hiện của tất cả các quốc gia.
Ở Việt Nam, chỉ vài phòng xét nghiệm hàng đầu với máy móc và nhân lực chuyên sâu mới có thể phát hiện một số lượng hạn chế các ma túy mới này. Đây là các ma túy tác dụng cực mạnh và độc tính phức tạp, hoàn toàn mới với các nhân viên y tế. Khả năng gây nghiện mạnh khó bỏ kết hợp với sự đa dạng về hóa chất dẫn tới khả năng gây nhiều rối loạn tâm thần mới và phức tạp.
Đáng lo ngại là tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ở nước ta ngày càng gia tăng nhanh trong giới trẻ. Theo số liệu mới nhất của Bộ Y tế, trong vòng 2 năm qua, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ 13-15 tuổi đã tăng mạnh, từ 3,5% năm 2022 lên tới 8,0% vào năm 2023.
Báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế cho thấy trong năm 2023 đã có 1.224 ca nhập viện liên quan đến việc sử dụng thuốc lá mới. Trong đó, hơn 1.100 trường hợp đã sử dụng các sản phẩm này trong thời gian dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Nghiên cứu mới từ Trường Đại học Y tế công cộng phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá và tổ chức Vital Strategies cũng cho thấy, 14% học sinh từng thử thuốc lá điện tử và 7% sử dụng trong 30 ngày gần nhất. Tỷ lệ này ở thuốc lá nung nóng là 1,8% đã từng dùng và 1% hiện đang dùng.
Vì vậy, các chuyên gia y tế khẳng định, việc cấm sản xuất, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong Luật Đầu tư (sửa đổi) có vai trò quyết định để loại bỏ nguy cơ từ các loại thuốc lá mới, tránh để lại hậu quả và gánh nặng lâu dài cho các thế hệ mai sau.
Hà Thanh