Tỉnh Tuyên Quang cũng đặt mục tiêu ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng...Ảnh: Đinh Trang
Tác hại không chỉ cho người hút
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới, khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có hơn 70 hóa chất gây bệnh ung thư và nhiều chất gây ra những căn bệnh nguy hiểm khác. Những hóa chất này khi đi vào cơ thể gây tổn thương nghiêm trọng cho phổi, tim mạch và hệ miễn dịch, khiến người hút thuốc có nguy cơ cao mắc các bệnh nan y.
Thực tế cho thấy, 90% các trường hợp ung thư phổi, 75% bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và 25% các bệnh tim thiếu máu cục bộ đều bắt nguồn từ việc hút thuốc. Ung thư phổi từ lâu đã được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”, khi 9 trong 10 trường hợp tử vong do căn bệnh này có liên quan trực tiếp đến khói thuốc.
Điều đáng lo ngại hơn là, không chỉ người hút thuốc mới bị ảnh hưởng. Người hít phải khói thuốc thụ động - tức là những người sống, làm việc hoặc sinh hoạt gần người hút thuốc - cũng có nguy cơ mắc bệnh không kém. Với người lớn, hút thuốc thụ động có thể dẫn đến ung thư phổi, ung thư vú, bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch. Trẻ em thì dễ bị viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, hen suyễn và suy giảm chức năng phổi. Những tác hại ấy đang âm thầm gặm nhấm sức khỏe cộng đồng, tạo nên gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế ngày càng lớn.
ThS. Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, tại Việt Nam, ước tính người dân bỏ ra đến 49.000 tỉ đồng/năm để mua thuốc lá. Mỗi năm Việt Nam có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra.
Con số này sẽ tăng lên 70.000 ca/năm vào năm 2030 nếu Việt Nam không phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả. Số người tử vong do thuốc lá gây ra gấp gần 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ mỗi năm.
Theo nghiên cứu tại Bệnh viện K, tỉ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá chiếm 96,8%. Chi phí điều trị 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) trong tổng số 25 bệnh do thuốc lá gây ra tại Việt Nam lấy đi khoảng 1% GDP, tương đương với 67.000 tỉ đồng…
Mục tiêu rõ ràng, lộ trình cụ thể
Trước thực trạng đáng báo động đó, tỉnh Tuyên Quang đã xác định lộ trình hai giai đoạn với những mục tiêu cụ thể và mang tính khả thi.
Trong giai đoạn 2024 - 2025, tỉnh đặt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 39%, nữ giới xuống dưới 1%. Đồng thời, tỉnh phấn đấu giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nơi làm việc xuống dưới 30%, nhà hàng xuống dưới 75%, quán cà phê, quán bar dưới 80% và khách sạn dưới 60%.
Sang giai đoạn 2026 - 2030, các chỉ tiêu tiếp tục được siết chặt hơn nữa: tỷ lệ hút thuốc ở nam giới giảm xuống dưới 36%, ở nữ giới dưới 0,5%. Cùng với đó, tỷ lệ tiếp xúc thụ động sẽ giảm còn 25% tại nơi làm việc, 65% tại nhà hàng, 70% tại quán cà phê, quán bar và 50% tại khách sạn.
Không chỉ dừng lại ở thuốc lá truyền thống, Tuyên Quang cũng đặt mục tiêu ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hay shisha - những sản phẩm đang ngày càng phổ biến trong giới trẻ với hình thức “văn minh”, “ít độc hại” nhưng thực chất vẫn gây nghiện và tổn hại sức khỏe nghiêm trọng.
Giải pháp toàn diện
Để đạt được những mục tiêu đầy tham vọng ấy, tỉnh Tuyên Quang xác định cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị cùng với sự hưởng ứng tích cực của toàn xã hội.
Trước hết, tỉnh nhấn mạnh vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong việc tuân thủ các quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá. Hành vi hút thuốc nơi làm việc sẽ được đưa vào quy chế nội bộ và trở thành một trong những tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức. Việc làm này không chỉ thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật mà còn góp phần tạo ra thói quen văn hóa nơi công sở, lan tỏa thông điệp sống lành mạnh trong cộng đồng.
Song song với đó, tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, tập trung vào các chiến dịch truyền thông đa dạng, sinh động nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường. Nội dung tuyên truyền sẽ được mở rộng để phản ánh cả nguy cơ từ các sản phẩm thuốc lá mới, đặc biệt là trong giới trẻ – đối tượng dễ bị lôi cuốn bởi hình thức “thời thượng” của thuốc lá điện tử.
Bên cạnh công tác tuyên truyền, Tuyên Quang sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm về hút thuốc nơi công cộng. Các đoàn kiểm tra liên ngành sẽ thường xuyên được thành lập nhằm giám sát việc thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, đảm bảo tính răn đe và tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức, hành vi của người dân.
Đặc biệt, chính quyền tỉnh cũng khuyến khích sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể, trong việc vận động hội viên, đoàn viên gương mẫu không hút thuốc, xây dựng môi trường cơ quan, trường học, bệnh viện, nơi công cộng không khói thuốc.
Tỉnh cũng quan tâm đến việc xây dựng các mô hình “Cộng đồng không khói thuốc”, “Cơ quan xanh - sạch - không khói thuốc”, khuyến khích người dân tham gia các phong trào thi đua, ký cam kết không hút thuốc và vận động người thân từ bỏ thói quen này. Qua đó, hình thành dần một nếp sống văn hóa mới - không khói thuốc trong đời sống xã hội.
Hướng tới tương lai xanh
Việc ban hành kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia không chỉ là nhiệm vụ y tế, mà còn là cam kết chính trị mạnh mẽ của Tuyên Quang đối với sức khỏe cộng đồng. Khi khói thuốc dần biến mất khỏi nơi làm việc, trường học, bệnh viện, quán ăn hay khu vui chơi, đó không chỉ là thành công của một kế hoạch, mà là thành công của ý thức và văn hóa sống.
Với sự quyết tâm, đồng lòng của chính quyền và nhân dân, Tuyên Quang đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng “một tỉnh không khói thuốc” - nơi sức khỏe người dân được đặt lên hàng đầu, nơi trẻ em được hít thở không khí trong lành và lớn lên trong môi trường không có khói thuốc độc hại.
| Để phòng ngừa bệnh tật, tránh tử vong, hủy hoại sức khỏe, tương lai của cả một thế hệ thanh thiếu niên, Bộ Y tế khuyến cáo người dân hãy từ bỏ thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của chính mình, người thân và cộng đồng. |
Thảo Chi